پیام خوزستان - ایسنا / همین چند شب پیش بود که حامد بهداد در مراسم روز سینما خطاب به اکتای براهنی آرزو کرد تا «پیر پسر» نماینده سینمای ایران شود که او هم پاپیون بزند و راهی مراسم اسکار شود اما نه این فیلم انتخاب شد و نه رقیب جدی‌اش «زن و بچه»، بلکه «علت مرگ: نامعلوم»، یکی از توقیفی‌های سال‌های اخیر سینما مسافر اسکار شد.
دو روز قبل، 23 شهریورماه کمیته پرحاشیه سینمای ایران برای معرفی فیلم به اسکار نام پنج نامزد نهایی را پس از تماشای بیش از 10 فیلم اعلام کردند که شامل «پیرپسر» به کارگردانی اکتای براهنی، «رها» به کارگردانی حسام فرهمند، «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی، «زیبا صدایم کن» به کارگردانی رسول صدرعاملی و «علت مرگ: نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار می‌شد.
در بین این پنج فیلم پیش‌بینی‌ها و بحث‌ها بیشتر بر سر دو فیلم «پیرپسر» و «زن و بچه» بود و خیلی‌ها گمان می‌کردند براساس برنامه‌های اکران جهانی و حضور در جشنواره‌های خارجی یکی از این دو فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران برای معرفی به اسکار انتخاب می‌شود.
بازار ![]()
اما گزینه نهایی فیلمی بود که سال 1400 در چهلمین جشنواره فیلم فجر از سوی هیأت انتخاب جشنواره برای حضور در بخش رقابتی تایید شد، اما سازمان سینمایی وزارت ارشاد دولت قبل به این فیلم پروانه نمایش نداد و بعد از آن هم مجوز اکران نگرفت تا سینمای اجتماعی در انزوای محض باشد. «علت مرگ: نامعلوم» سرانجام پاییز سال گذشته پروانه نمایش گرفت و در هجمه فیلم‌های کمدی در زمانی محدود به اکران عمومی رسید و بعد هم اکران آنلاین.
این فیلم که درونمایه اجتماعی و نیز سیاسی دارد، قصۀ هفت مسافر در جاده‌ای به سمت کرمان است که با نظر قاطع اعضای کمیته انتخاب برای معرفی به آکادمی اسکار برگزیده شده و حالا سازندگان فیلم بیش از هر چیز بر تبلیغات و پخش جهانی آن باید متمرکز باشند.
سابقه حضور سینمای ایران در آکادمی اسکار به دهه 1350 خوشیدی برمی‌گردد. نخستین‌بار در سال 1356 وزارت فرهنگ و هنر فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و پس از آن فیلم «باد صبا» ساخته آلبر لاموریس به عنوان نماینده ایران در سال 57 راهی آکادمی اسکار شد.
پس از 17 سال وقفه و در سال 1994 فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت‌وهفتمین دوره جوایز اسکار نام گرفت. «بادکنک سفید» از جعفر پناهی در سال 1995 به آکادمی معرفی شد و پس از یک سال وقفه و در سال 1997 فیلم «گبه» محسن مخملباف نماینده ایران در این جوایز سینمایی شد.
«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال 1998 به اسکار خارجی رفت و سال بعد از آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجیدی فرصت حضور در این جایزه سینمایی را پیدا کرد.
«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی (2000)، «باران» مجید مجیدی (2001)، «من ترانه 15 سال دارم» به کارگردانی رسول صدرعاملی (2002)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (2003)، «لاک‌پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (2004)، «خیلی دور خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی (2005)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (2006)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (2007)، «آواز گنجشک‌ها» از مجید مجیدی (2008)، «درباره الی» به کارگردانی اصغر فرهادی (2009) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (2010) نمایندگان سینمای ایران در سال‌های بعد بودند تا در سال 2012 سینمای ایران با فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی توانست برای اولین‌بار این جایزه مهم را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.
در سال‌های 2014، 2015 و 2016 به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال 2016 اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار به اسکار خارجی دست یافت.
سال 2018 نیز فیلم «نفس» از نرگس آبیار نماینده سینمای ایران در نودمین دوره جوایز سینمایی اسکار بود. سال 2019 فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند این فرصت را یافت تا نماینده سینمای ایران در این جوایز سینمایی باشد و در جوایز اسکار 2020 نیز برای نخستین‌بار یک مستند به نام «در جستجوی فریده» ساخته مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی به رقابت اسکار فرستاده شد.
در اسکار 2021، فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی به عنوان بیست و ششمین نماینده سینمای ایران در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی (غیرانگیسی‌زبان) انتخاب شد و حتی توانست به جمع نامزدهای اولیه این شاخه (فهرست 15 تایی) نیز راه یابد.
در سال 2022 نیز «قهرمان» ساخته اصفر فرهادی پس از موفقیت در جشنواره کن، نماینده سینمای ایران شد و برای دومین بار به جمع نامزدهای اولیه راه یافت اما از رسیدن به فهرست نامزدهای نهایی بازماند و سال 2023 نیز فیلم «نگهبان شب» ساخته رضا میرکریمی نماینده سینمای ایران بود. همچنین سال گذشته فیلم «در اغوش درخت» بابک خواجه‌پاشا از ایران راهی اسکار شد.
مجید مجیدی همچنان با 6 بار حضور با آثارش به عنوان نمایند ایران در جوایز اسکار (بچه‌های آسمان، رنگ خدا، باران، آواز گنجشک‌ها، محمد رسول الله و خورشید) از این حیث رکورددار است و پس از او اصغر فرهادی است که فیلم‌هایش پنج بار نماینده سینمای ایران در اسکار بوده و دو بار هم جایزه اسکار را گرفته است.