کاپ ۳۰؛ جهش به سوی آینده‌ای سبز

پیام خوزستان - در آستانه اجلاس اقلیمی کاپ 30 در شهر بلم برزیل، این کشور با طرحی بلندپروازانه برای ایجاد چارچوبی بین‌المللی در زمینه قیمت‌گذاری کربن تلاش می‌کند همکاری‌های جهانی اقلیمی را بازتعریف کند. این ابتکار با هدف کاهش سلطه اروپا بر استانداردها و جلب حمایت اقتصادهای بزرگ مانند چین و اتحادیه اروپا می‌تواند نقطه عطفی در اقدام‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی باشد.

به گزارش شانا به نقل از مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، اجلاس کاپ 30 کمتر از دو ماه دیگر در شهر بلم برگزار می‌شود، برزیل به عنوان میزبان این اجلاس در تلاش است با پیشبرد طرحی نوآورانه برای قیمت‌گذاری جهانی کربن نقش محوری در همکاری‌های اقلیمی ایفا کند. این کشور قصد دارد با ایجاد ائتلافی متشکل از اقتصادهای بزرگ مانند اتحادیه اروپا و چین چارچوبی هماهنگ برای نظام‌های قیمت‌گذاری کربن ایجاد کند که انعطاف بیشتری برای کشورهای در حال توسعه فراهم آورد.
برزیل که سال گذشته قانونی برای راه‌اندازی نظام تجارت انتشار خود تا سال 2030 تصویب کرده بود امیدوار است این ابتکار نه‌تنها به تقویت اقدام‌های اقلیمی جهانی منجر شود، بلکه از وابستگی به استانداردهای یک‌جانبه اروپا مانند سازوکار تعدیل مرزی کربن (CBAM) بکاهد. این سازوکار که از سال 2026 اجرایی خواهد شد، با انتقاد کشورهای در حال توسعه مواجه شده است که آن را جریمه‌ای ناعادلانه علیه اقتصادهای در حال گذار انرژی می‌دانند.
چشم‌انداز جهانی با چالش‌های سیاسی
طرح برزیل که با حمایت گروهی از اقتصاددانان MIT به رهبری کاترین وُلفرام تدوین شده، پیشنهاد می‌کند کشورهای در حال توسعه از انعطاف بیشتری در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برخوردار شوند و بخشی از درآمدهای حاصل از هزینه‌های مرزی کربن به تأمین مالی اقلیمی در کشورهای کم‌درآمد اختصاص یابد.
رافائل دوبوکس مقام وزارت دارایی برزیل معتقد است جلب حمایت اتحادیه اروپا و چین می‌تواند اثری مغناطیسی ایجاد و دیگر کشورها را به این ائتلاف جذب کند.
با این حال این طرح با موانع سیاسی قابل‌توجهی مواجه است. اتحادیه اروپا نگران است که هرگونه تعدیل در سازوکار CBAM، صنایع داخلی‌اش را در برابر رقبای خارجی آسیب‌پذیر کند. از سوی دیگر چین که به‌تازگی سقف‌های انتشار برای شرکت‌های خود وضع کرده، این ابتکار را فرصتی برای تقویت جایگاه خود به‌عنوان رهبر اقدام‌های اقلیمی در برابر آمریکا می‌بیند.
با این حال مخالفت احتمالی دولت آمریکا که پیش‌تر از توافق‌نامه پاریس خارج شده و فشارهایی بر اتحادیه اروپا و برزیل وارد کرده است، می‌تواند چالش‌ساز شود.
گامی به سوی همکاری‌های جدید اقلیمی
به گفته دیرک فوریستر، رئیس انجمن بین‌المللی تجارت انتشار (IETA)، اقتصادهای در حال توسعه دیگر نمی‌خواهند فقط تابع قوانین باشند، بلکه به دنبال نقش‌آفرینی در قانون‌گذاری جهانی هستند. این تغییر نگرش همراه با فشارهای ناشی از CBAM موجی از فعالیت‌ها برای ایجاد نظام‌های قیمت‌گذاری کربن در کشورهایی مانند تایلند و امارات متحده عربی به راه انداخته است.
برزیل همچنین امیدوار است کاپ 30 بستری برای پیشبرد صندوق جهانی 125 میلیارد دلاری حفاظت از جنگل‌ها باشد. با وجود چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌های اقامت در شهر میزبان و انتقادهای کشورهای در حال توسعه از استانداردهای یک‌جانبه اروپا، این اجلاس می‌تواند نقطه عطفی در همکاری‌های چندجانبه اقلیمی باشد.
کاترین وُلفرام در این باره اظهار کرد: خروج آمریکا از توافق‌نامه پاریس نشان داد باید راه‌هایی برای پیشبرد اقدام‌های اقلیمی بدون نیاز به اجماع کامل یافت. ائتلاف‌های کوچک‌تر اما جاه‌طلب می‌توانند مؤثرتر از مذاکرات گسترده با حضور همه کشورها باشند.