پیام خوزستان - ایران‌پلاست با ظرفیت بالای خود در منطقه، می‌تواند با الگوبرداری از نمایشگاه‌های پیشرو در جهان به پلتفرمی تأثیرگذارتر تبدیل شود؛ این اقدام‌ها نه‌تنها جایگاه ایران‌پلاست را در خاورمیانه تثبیت می‌کند، بلکه می‌تواند آن را به بازیگری کلیدی در صحنه جهانی صنعت پلاستیک تبدیل کند.
نمایشگاه ایران‌پلاست، به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد صنعت پلاستیک و پتروشیمی در خاورمیانه، سال‌هاست که بستری برای نمایش دستاوردها و تقویت ارتباطات تجاری در منطقه فراهم کرده است که با وجود پیشرفتهای اخیر، برای تبدیل شدن به یک پلتفرم جهانی هم‌رده با نمایشگاه‌های پیشرو مانند کِی (K Show) در آلمان، اِن‌پی‌ائی (NPE) در آمریکا و چایناپلاست (Chinaplast) در چین، به تقویت کیفیت علمی و تخصصی نیاز دارد. این نمایشگاه‌ها با نمایش فناوری‌های پیشرفته، تبادل دانش و تعریف روندهای آینده صنعت پلاستیک، استانداردهای بالایی را تعیین کرده‌اند. با مقایسه ویژگی‌های این رویدادها، الگوبرداری از نقاط قوت آنها و دستاوردهای علمی جدید می‌توان راهکارهایی برای ارتقای ایران‌پلاست به سطحی بالاتر پیشنهاد داد.
ایران‌پلاست در سال‌های اخیر گام‌هایی به سمت تخصصی‌تر شدن برداشته است. برای نمونه امسال رونمایی از خط تولید بومی بطری پِت (PET) مطرح شد که نشانه توانمندی ایران در بومی‌سازی فناوری‌های صنعتی است، همچنین رونمایی از سند کاربرد هوش مصنوعی در صنعت پتروشیمی و برگزاری کارگاه‌های تخصصی با حضور دانشگاه‌های داخلی، نشانه‌هایی از تلاش برای تقویت جنبه علمی است. افزون بر این، در نمایشگاه امسال شاهد برگزاری نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی متنوع‌تری مانند کارگاه‌های تخصصی گروه زنجیره ارزش بودیم که حجم این دست فعالیت‌ها نسبت به سال‌های گذشته رشد بیشتری داشته است، اما در مقایسه با کِی (K Show) و اِن‌پی‌ائی (NPE) نشان‌دهنده تفاوت‌هایی در مقیاس، عمق علمی و تأثیرگذاری جهانی است.
کِی (K Show) با گرد هم آوردن بیش از 3300 غرفه‌دار از 60 کشور و بازدیدکنندگان از 160 کشور، نه‌تنها بستری برای نمایش فناوری‌های جدید است، بلکه مرکزی برای تعریف روندهای آینده صنعت، از بازیافت پیشرفته تا دیجیتالی‌سازی به‌شمار می‌رود. برای مثال در دوره 2022، پلی‌کربنات‌های بازیافتی برای باتری‌های خودروهای برقی معرفی شدند که وزن سبک و مقاومت حرارتی بالایی دارند و ردپای کربن را تا 30 درصد کاهش می‌دهند.
اِن‌پی‌ائی (NPE) نیز با بیش از 2200 غرفه‌دار و 65000 بازدیدکننده، فضایی پویا برای نمایش فناوری‌های نوظهور مثل چاپ سه‌بعدی پلیمرها ایجاد کرده و در سال 2024، بیش از 45 شرکت زیست پلاستیک، موادی زیست سازگار برای کاربردهای پزشکی و بسته‌بندی ارائه کردند. این نمایشگاه‌ها به‌عنوان اکوسیستم‌هایی برای گفت‌وگوی صنعتگران، محققان و سیاستگذاران شناخته می‌شوند.
تمرکز کِی (K Show) و اِن‌پی‌ائی (NPE) بر کنفرانس‌ها و کارگاه‌های علمی، یکی از نقاط قوت اصلی آنهاست. کِی (K Show) فضاهایی اختصاصی برای ارائه تحقیقات دانشگاهی ایجاد کرده است که موضوعات پیشرفت‌هایی مثل پلیمرهای خودترمیم، بازیافت شیمیایی با بازده بالا و کاربرد هوش مصنوعی در فرآیندهای تولید را بررسی می‌کنند. برای نمونه در سال 2022 سیستم‌های بازیافت مکانیکی با کنترل دیجیتال و فیلتراسیون پیشرفته معرفی شد که کیفیت مواد بازیافتی را بهبود می‌داد و امکان پردازش پسماندهای مخلوط را فراهم می‌کرد. اِن‌پی‌ائی (NPE) نیز با کنفرانس‌های تخصصی و بخش‌هایی برای ارائه فناوری‌های عملی، بحث‌هایی درباره چاپ سه‌بعدی، کامپوزیت‌های پیشرفته و راه‌حل‌های زیست محیطی مثل کاهش پسماند پلاستیک ارائه می‌دهد.
در سال 2024 موادی با پایه زیستی برای تولید تجهیزات پزشکی معرفی شد که زیست تخریب‌پذیر است و نیاز به دفع سنتی را کاهش می‌دهد. در مقابل، کارگاه‌های تخصصی ایران‌پلاست به دانشگاه‌های داخلی محدودند و تنوع و عمق علمی آنها با استانداردهای جهانی فاصله دارد. برای رفع این شکاف، ایران‌پلاست می‌تواند یک برنامه کنفرانس سالانه طراحی کند که موضوعات جهانی مانند توسعه فرآیندها و محصولات پلیمری نوین، بازیافت شیمیایی، تولید پلیمرهای زیست تخریب‌پذیر و کاربردهای هوش مصنوعی را پوشش دهد. همکاری با انجمن‌های علمی بین‌المللی و دعوت از سخنرانان جهانی می‌تواند اعتبار علمی نمایشگاه را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. جذب شرکت‌ها و محققان بین‌المللی یکی دیگر از زمینه‌های کلیدی برای بهبود است.
کِی (K Show) و اِن‌پی‌ائی (NPE) با حضور گسترده شرکت‌های پیشرو، فناوری‌های پیشرفته مثل سیستم‌های تولید هوشمند و پلیمرهای تخصصی را به نمایش می‌گذارند. برای مثال در 2022 کِی (K Show)، ترموپلاستیک‌های پیشرفته برای کاربردهای خودرو، پزشکی و الکترونیک معرفی شدند که امکان طراحی قطعات سبک‌تر با قابلیت بازیافت بالاتر را فراهم می‌کنند. اِن‌پی‌ائی (NPE) نیز در سال 2024، دستگاه‌های تزریق پیشرفتهای را به نمایش گذاشت که با فناوری‌های Industry 4.0، زمان تولید را تا 15 درصد کاهش داده و دقت تولید را بهبود بخشیدند.
ایران‌پلاست در دوره اخیر میزبان حدود 70 شرکت خارجی بود که در مقیاس جهانی این نمایشگاه‌ها محدود است. ارائه مشوق‌هایی مثل تخفیف برای شرکت‌های دانش‌بنیان خارجی و ساده‌سازی فرآیندهای مشارکت می‌تواند حضور بین‌المللی را تقویت کند، همچنین دعوت هدفمند از محققان حوزه پلیمر از کشورهای پیشرو می‌تواند به انتقال فناوری‌های جدید و ارتقای سطح علمی نمایشگاه کمک کند. تمرکز بر راه‌حل‌های زیست محیطی و بازیافت پیشرفته نیز می‌تواند ایران‌پلاست را به سطح بالاتری ببرد.
کِی (K Show) با بخش‌هایی که به کاهش آلودگی پلاستیک و اقتصاد چرخشی اختصاص دارند، فناوری‌هایی مثل بازیافت شیمیایی و پلیمرهای زیست تخریب‌پذیر را ترویج می‌کند. برای نمونه در سال 2022، کاتالیست‌های جدیدی معرفی شدند که بازده بازیافت پلاستیک‌های چندلایه را تا 85 درصد افزایش دادند. اِن‌پی‌ائی (NPE) نیز با تمرکز بر زیست پلاستیک‌ها و اتوماسیون، راه‌حل‌هایی برای کاهش پسماند و بهینه‌سازی تولید ارائه می‌دهد، مانند پلیمرهای زیست سازگار برای بسته‌بندی که سال 2024 معرفی شدند و اثرات زیست محیطی را کاهش دادند.
ایران‌پلاست در سال‌های اخیر به مدیریت پسماند پلاستیک توجه نشان داده است، اما این مباحث هنوز در مراحل اولیه‌اند. ایجاد بخش‌های ویژه برای نمایش فناوری‌های بازیافت پیشرفته یا مواد زیست سازگار می‌تواند نمایشگاه را به گفتمان جهانی نزدیک‌تر کند و جذابیت آن را برای مخاطبان بین‌المللی افزایش دهد. همکاری‌های دانش‌بنیان و دانشگاهی نیز باید گسترش یابد.
کِی (K Show) و اِن‌پی‌ائی (NPE) با همکاری دانشگاه‌های برتر و انجمن‌های علمی، پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفتهای مثل کامپوزیت‌های سبک و پلیمرهای خودترمیم را پیش می‌برند. برای مثال در2022 کِی (K Show)، پلیمرهای خودترمیم برای افزایش عمر قطعات خودرو و تجهیزات پزشکی معرفی شدند که با ترمیم خراش‌ها و شکستگی‌های کوچک، نیاز به تعویض را کاهش می‌دهند.
ایران‌پلاست همکاری‌هایی با دانشگاه‌های داخلی دارد، اما این فعالیت‌ها به پروژه‌های بومی محدودند. ایجاد شبکه‌ای از همکاری‌های بین‌المللی با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، همراه با حمایت مالی از پروژه‌های تحقیقاتی مشترک، می‌تواند نوآوری را در نمایشگاه تقویت کند. پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه بازیافت شیمیایی یا پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر می‌توانند با پشتیبانی صنعت پتروشیمی پیش بروند و جایگاه علمی نمایشگاه را ارتقا دهند. ایران‌پلاست با ظرفیت بالای خود در منطقه می‌تواند با الگوبرداری از کِی (K Show) و اِن‌پی‌ائی (NPE) به پلتفرمی تأثیرگذارتر تبدیل شود. این اقدام‌ها نه‌تنها جایگاه ایران‌پلاست را در خاورمیانه تثبیت می‌کنند، بلکه می‌تواند آن را به بازیگری کلیدی در صحنه جهانی صنعت پلاستیک تبدیل کند.
محسن انصاری