پیام خوزستان - زومیت / باستان‌شناسان در شمال عراق بقایای بنایی 5هزار ساله را کشف کرده‌اند که احتمال می‌رود مکانی مقدس برای نیایش در دوره اوروک بوده است.
باستان‌شناسان در عراق بقایای ساختمانی 5000 ساله را کشف کرده‌اند که احتمال می‌رود به‌عنوان معبد یا مکانی مقدس برای نیایش مورد استفاده قرار گرفته باشد. بنای یادشده که در محوطه باستان‌شناسی کانی شای در شمال استان سلیمانیه و در دامنه‌های کوه‌های زاگرس کشف شده است، از نظر معماری بسیار شاخص و بزرگ به نظر می‌رسد و قدمت آن به دوران اوروک، یعنی عصر شکل‌گیری نخستین شهرهای جهان در 4هزار تا 3100 سال پیش از میلاد باز می‌گردد.
بازار ![]()
اوروک باستان شهری با جمعیتی حدود 80 هزار نفر بود که در مساحتی تا حدود 400 هکتار گسترده شده و دارای شبکه‌ای شطرنجی از خیابان‌ها و نواحی با کاربری‌های مختلف، مانند مناطق اداری و مسکونی بود.
بنای مذکور احتمالاً بین سال‌های 3300 تا 3100 پیش از میلاد ساخته شده و با توجه به سبک معماری، به نظر می‌رسد کاربری رسمی و عمومی داشته و ممکن است به عنوان مکانی مقدس یا معبد مورد استفاده قرار گرفته باشد.
کاوش‌های اخیر در کانی شای علاوه بر ساختمان مورد بحث، چندین اثر باستانی دیگر را نیز آشکار کرده است. از جمله این آثار می‌توان به مهرهای استوانه‌ای اشاره کرد که نقش مهمی در اداره و قدرت سیاسی آن زمان داشتند. همچنین قطعاتی از آویز طلایی کشف شده که ممکن است نماد نمایش اجتماعی ثروت در جامعه محلی بوده باشد.
به‌گزارش لایوساینس، باستان‌شناسان در همین محوطه نمونه‌هایی از تزئینات مخروطی‌شکل را نیز پیدا کردند که از خاک‌پخته یا سنگ ساخته شده بودند. نوک این مخروط‌ها در گچ تازه دیوار فرو می‌رفت و سپس سطح صاف آن‌ها رنگ‌آمیزی می‌شد تا الگوهای هندسی مانند مثلث و زیگزاگ روی دیوار شکل بگیرد.
در جریان تازه‌ترین کاوش‌ها در کانی شای مهرهای استوانه‌ای باستانی پیدا شدند که برای امور اداری مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
محوطه باستان‌شناسی کانی شای در شمال عراق، حدود 480 کیلومتر دورتر از شهر اوروک قرار دارد. پیمودن این فاصله به‌صورت پیاده حدود 15 روز طول می‌کشید.
کشفیات اخیر نشان می‌دهد این منطقه در دوره اوروک مکانی حاشیه‌ای نبوده و بخشی از شبکه فرهنگی و سیاسی گسترده‌ای محسوب می‌شده که سرتاسر بین‌النهرین باستان را دربر می‌گرفته است. پژوهشگران معتقدند کانی شای یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی شرق رود دجله است که توالی سکونت انسانی از عصر برنز اولیه تا هزاره سوم پیش از میلاد را نشان می‌دهد.
باستان‌شناسان از سال 2013 تاکنون در این محوطه باستانی فعالیت دارند و شواهدی از سکونت انسان‌ها از دوره مس-سنگی در حدود 6500 پیش از میلاد تا حدود 2500 پیش از میلاد در این منطقه یافته‌اند.
باستان‌شناسان از سال 2013 در دامنه‌های کوه‌های زاگرس، در محوطه باستان‌شناسی کانی شای مشغول کاوش بوده‌اند.
شهر اوروک، که امروزه با نام وارکا در جنوب عراق شناخته می‌شود، احتمالاً نخستین شهر جهان بوده و تأثیر عمیقی بر تمدن‌های سومری و دیگر جوامع بین‌النهرینی داشته است. مردم اوروک به اختراع خط میخی که شاید نخستین سیستم نوشتاری جهان باشد و هزاران سال در سراسر بین‌النهرین مورد استفاده قرار گرفت، شهرت دارند. آن‌ها همچنین توسعه اعداد نوشتاری را به‌عنوان روشی برای ثبت محصولات کشاورزی آغاز کردند.
اوروک نخستین نمونه‌های سبک معماری زیگورات را نیز ایجاد کرد که بعدها به‌عنوان معابد توسط تمدن‌های بین‌النهرینی مورد استفاده قرار گرفت. علاوه‌براین، در این شهر اولین بار روحانیان با پوشش‌های ویژه و نمادهای دینی متمایز شدند و این امر نشان‌دهنده شکل‌گیری آیین‌های مذهبی سازمان‌یافته در نخستین شهرهای جهان است.
کشف بنای باستانی کانی شای و آثار مرتبط، دیدگاه تازه‌ای درباره شبکه‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی دوران اوروک در شمال بین‌النهرین ارائه می‌دهد و اهمیت این محوطه را در درک تاریخ اولیه سکونت شهری و شکل‌گیری اجتماعات انسانی برجسته می‌کند.