پیام خوزستان - ایسنا / دیپلمات ایرانی با بیان اینکه «دیپلماسی حتی در سخت‌ترین شرایط جنگی هم کاربرد دارد»، با انتقاد از اروپایی‌ها گفت: اروپایی‌ها پس از خروج ترامپ از برجام، نه‌تنها توان و ظرفیت حل اختلاف بین ایران و آمریکا را نداشتند بلکه حتی نتوانستند حداقلی از بی‌طرفی را در برابر فشارهای ترامپ حفظ کنند.
«حسین قریبی» دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با ایسنا درباره تحولات اخیر مرتبط با روند بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، مواضع اروپایی‌ها، نقش آمریکا و رژیم صهیونیستی و جایگاه دیپلماسی توضیحاتی ارائه کرد.
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه نتوانست پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که هدف آن تمدید لغو تحریم‌ها علیه ایران در چارچوب توافق هسته‌ای سال 2015 بود، تصویب کند. این اقدام، راه را برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تا پایان ماه جاری میلادی هموار کرده است. در رأی‌گیری انجام‌شده، چهار کشور به قطعنامه رأی موافق دادند، در حالی که 9 کشور رأی مخالف و 2 کشور رأی ممتنع دادند. این پیش‌نویس توسط کره جنوبی، رئیس دوره‌ای شورای امنیت در ماه سپتامبر، ارائه شده بود و بر اساس قطعنامه 2231 تلاش داشت تا روند تعلیق تحریم‌ها را ادامه دهد.
بازار ![]()
ایران با تاکید بر اینکه این گام اروپایی‌ها غیرقانونی است، اعلام کرده به این اقدام پاسخ خواهد داد و برای تمام سناریوها آمادگی دارد.
قریبی در پاسخ به این پرسش که «با توجه به عدم رأی‌آوری قطعنامه تمدید لغو تحریم‌های ایران و احتمال بازگشت تحریم‌های شورای امنیت از 28 سپتامبر، آیا همچنان زمانی برای دیپلماسی وجود دارد؟»، گفت: اگر اقدام و ابتکار خاصی در این برهه انجام نشود، مطابق سازوکار حل‌وفصل اختلافات مندرج در برجام و ضمیمه قطعنامه 2231، قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت مجدداً وضع و لازم‌الاجرا می‌شوند، «مگر آنکه شورای امنیت به ترتیب دیگری تصمیم بگیرد».
وی افزود: باز بودن باب دیپلماسی و رایزنی‌ها در خود برجام تصریح شده است. دیپلماسی حتی در سخت‌ترین شرایط جنگی هم کاربرد دارد، چه برسد به اختلاف در مورد سندی مانند برجام که تنظیم‌کننده روابط طرف‌ها درباره موضوع انرژی هسته‌ای ایران بوده است.
این دیپلمات ایرانی ادامه داد: در اظهارنظرهای اعضای شورای امنیت نشانه تمایل به توافق دیده می‌شود و معمولاً برای ایجاد بستر توافق‌ها شرایط فشار زمانی و روانی ایجاد می‌شود. همه این موارد به تصمیم طرف‌های مذاکره‌کننده بستگی دارد. سفر هفته آینده هیأت بلندپایه ایران به نیویورک نیز در همین چارچوب اهمیت دارد. امیدواریم از این ظرفیت زمانی محدود و حسن نیت دولت ایران برای عدم دامن زدن به شرایط بحرانی استفاده شود.
توافق با آژانس در نگاه اروپایی‌ها به اندازه قطعنامه‌های شورای امنیت اهمیت ندارد
در پاسخ به این سؤال که «چرا با وجود توافق ایران و آژانس و همچنین طرح جدید ایران برای توافق، اروپایی‌ها باز هم به سمت برگزاری جلسه شورای امنیت و آغاز روند اسنپ‌بک رفتند؟»، قریبی اظهار کرد: قطعنامه‌های تحریمی ایران ذیل شورای امنیت بین سال‌های 2006 تا 2009 در شرایط خاص همکاری نزدیک همه قدرت‌های دارای حق وتو شکل گرفت و حتی چین و روسیه نیز حامی آن قطعنامه‌ها بودند. من در آن دوره در نیویورک حضور داشتم و شاهد این همکاری بودم. اما اکنون چنین اجماعی در شورا وجود ندارد.
وی افزود: مطابق قطعنامه 2231، این سند پس از 10 سال بلاموضوع می‌شد و امکان اجماع برای وضع قطعنامه جدید علیه ایران هم وجود ندارد. بنابراین از دید بانیان اصلی 2231، این ابزار بین‌المللی باید به هر شکل حفظ شود. کاملاً قابل پیش‌بینی بود که در غیاب توافقی جدید با ایران، چنین کنند. توافقات فنی با آژانس یا هر توافق دیگر که به بخشی از ابعاد موضوع بپردازد، در نگاه اروپایی‌ها به اندازه قطعنامه‌های شورای امنیت ذیل فصل هفتم اهمیت ندارد.
آمریکا و اسرائیل به دنبال القای روایت خود هستند
قریبی درباره منافع رژیم صهیونیستی و آمریکا از این روند گفت: جدای از ظرفیت و محدودیت شورای امنیت در شرایط فعلی، موضوع بسیار ساده است؛ آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال القای این روایت هستند که مسئله هسته‌ای ایران نگرانی جامعه بین‌المللی و شورای امنیت است، نه صرفاً دشمنی آنها با ایران. آنها می‌خواهند این موضوع را از سطح تقابل دوجانبه با ایران به سطحی فراتر منتقل کنند. بنابراین آنها حتما خیلی خرسند می‌شوند که هم در شورای امنیت ملل متحد و هم در شورای حکام آژانس، پشت سر ابزارهای بین‌المللی پناه بگیرند. می‌دانیم که حقوقی و منصفانه نیست ولی به هر حال به‌دنبال آن هستند.
اروپایی‌ها حتی نتوانستند حداقلی از بی‌طرفی را در برابر فشارهای ترامپ حفظ کنند
در بخش دیگری از گفت‌وگو، قریبی «درباره اینکه آیا اروپایی‌ها با این اقدام خود یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دیپلماتیک‌شان یعنی برجام را از بین نبردند؟»، تصریح کرد: بله، همین‌طور است. اروپایی‌ها پس از خروج ترامپ از برجام، نه‌تنها توان و ظرفیت حل اختلاف بین ایران و آمریکا را نداشتند بلکه حتی نتوانستند حداقلی از بی‌طرفی را در برابر فشارهای ترامپ حفظ کنند.
این دیپلمات ایرانی ادامه داد: آنها حتی حاضر نشدند برای حفظ حیثیت خودشان بیانیه‌ای صادر کنند. اینکه نخواستند یا نتوانستند، بحث‌های زیادی شده است. به نظر من ترکیبی از بی‌ارادگی، فرصت‌طلبی منفعت‌طلبانه و توان محدود برای مقاومت در برابر فشارهای ترامپ بود. اصولاً اروپایی‌ها می‌توانند روندها را تسریع یا کند کنند، اما به‌طور مستقل ظرفیت ابتکار عمل یا جلوگیری از تهدیدی را ندارند؛ نکته‌ای که در هر تعاملی با اروپا باید مدنظر قرار داد.