چاپ

پیام خوزستان- دکتر علی عربی اظهار کرد: در سیاست‌گذاری‌های کلان، بودجه‌ای برای پژوهش تخصیص داده شده و در همه رشته‌ها و تخصص‌ها از جمله علوم اجتماعی نیز این پژوهش‌ها انجام می‌شود اما اینکه این تحقیقات چقدر مساله‌محور پیش می‌روند و کاربرد دارند، نیاز به آسیب‌شناسی عمیق دارد.

وی در خصوص جایگاه علوم اجتماعی در ایران ادامه داد: اگر بخواهیم علم را مانند کالا در نظر بگیریم، اولا تمام علوم وارداتی هستند و برای بسیاری از کشورها این گونه است و این موضوع نیز تنها مختص علوم اجتماعی نیست. با توجه به عدم شناختی که از علوم اجتماعی وجود دارد، فکر می‌شود این علوم وارداتی است و در نیمکره غربی برای آن نظریه‌پردازی شده، پس می‌گویند به درد ما نمی‌خورد!

برچسب "وارداتی" که به علوم اجتماعی زده‌اند، رد شده است

عضو هیات علمی جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: نظریه‌ها در علوم اجتماعی در سطح کلان مطرح می‌شوند اما در حوزه پژوهش، مدل نظری و تجربی وجود دارد. مدل تجربی به این معنا است که نظریه باید متناسب با جامعه مدنظر تدوین شود و با زمینه و جامعه اجتماعی متناسب‌سازی شود. بنابراین برچسبی که به علوم اجتماعی می‌خورد که علمی وارداتی است، کارایی ندارد و از نظر آکادمیک کنار می‌رود و رد می‌شود.

عربی با اشاره به جایگاه علوم اجتماعی در ایران عنوان کرد: در ارتباط با اینکه چرا علوم اجتماعی در جامعه ایران نسبت به دیگر مسائل، حاشیه‌نشین بوده است باید گفت که این مساله، امری آکادمیک نیست و این بیشتر سیاسی و در سطح کلان است که نگاه به علوم اجتماعی نگاه مثبتی نبوده است.

وی ادامه داد: متاسفانه مسائل اجتماعی در ایران، در سطح جامعه همیشه در هاله‌ای از ابهام بوده است؛ داده‌های اجتماعی در ارتباط با آسیب‌های اجتماعی چه در حوزه اقتصاد، مواد مخدر، بزهکاری، جرم و... همیشه امری مگو بوده‌اند و دسترسی به اطلاعات یا به شدت سخت بوده یا امکان‌ناپذیر است.

دسترسی محدود به دیتا

عضو هیات علمی جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به سختی‌های کار در حوزه علوم اجتماعی گفت: اگر کسی بخواهد امروز در حوزه علوم اجتماعی مساله‌محور کار کند، یکی از معضلات این است که اساسا دیتا بیس وجود ندارد و در دسترس نیست تا دانشجو یا پژوهشگر بخواهد کار کند. در حوزه اعتیاد با انواع تکثر داده مواج می‌شوید و بالاخره نمی‌دانید تکلیف چیست و آیا شیوع اعتیاد در جامعه به سن نوجوانی رسیده یا نه؟ حتی انکار می‌شود و هر نهادی عدد و آمار دیگری می‌دهد.

علوم اجتماعی ضعیف نیست

وی افزود: اینکه از نظر عده‌ای علوم اجتماعی ناکارآمد بوده یا آن گونه که باید در جامعه نقش نداشته است، به دلیل ضعف علوم اجتماعی نیست بلکه به دلیل جایگاه حاشیه‌ای است که سیاست‌گذاری‌ها و نگاه‌ها به این حوزه داده‌اند.

عربی با اشاره به انتقادی بودن علوم اجتماعی، تاکید کرد: کلا علوم اجتماعی علمی انتقادی است بنابراین خود به خود مواجهه با آن در جوامع و سازمان‌ها با روی باز نیست از آنجا که هیچ وقت به صورت شفاف به مسائل و آسیب‌های اجتماعی پرداخته نشده است و اطلاعات و داده‌های در دسترسی وجود ندارد و ناخودآگاه علوم اجتماعی هم حاشیه‌نشین شده است.

این جامعه‌شناس عنوان کرد: وقتی دیتا وجود نداشته باشد چه کاری می‌توان انجام داد؟ نظریات علوم اجتماعی در تمام دنیا جواب می‌دهند، چطور در ایران نمی‌توانند جواب بدهند؟ ضمن اینکه کار علوم اجتماعی، نظریه‌آزمایی است و نظریات در آن تعدیل و ویرایش می‌شوند و در ایران نیز این گونه است. در ایران نیز نظریات متناسب با جامعه تغییر داده می‌شوند و باید بومی‌سازی شوند. بنابراین این نگرش که این علم وارداتی است و باید از بیس و اساس علم جدیدی ایجاد کنیم، با ساحت علم در تضاد است.