پیام
خوزستان - یکی از موضوع‌هایی که در تحلیل حوادث هفته‌های اخیر مورد توجه قرار گرفت مساله تغییر نگرش‌ها و ارزش‌های نسل دهه هفتادی و هشتادی است.
پژوهش‌های متعدد اثبات کرده‌اند رشد شهرنشینی، توسعه اقتصادی و تحولات فناوری، مجموعه منسجمی از تغییرات قابل پیش‌بینی در ارزش‌ها و نگرش‌های جمعی را به همراه می‌آورد.
لذا این تغییر امری طبیعی است که باید آن را شناخت و در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در محاسبه آورد.
هیچ چیز طبیعی تر از این نیست که در گذر نسل‌ها و در طی تحولات در ساختارها و نسبت‌ها و روابط، نگاه‌ها و قضاوت‌ها و نگرش‌ها و نظام‌های ارزشی هم از تحول مصون نمی‌ماند و متناسب با آنها تغییر می‌کنند.
رونالد اینگلهارت و همکارانش پس از پژوهش های متعدد درباره توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و تغییرات فرهنگی که به سفارش سازمان ملل در کشورهای مختلف جهان انجام داده است تصریح می‌کند: «تغییر فرهنگی یک فرایند کاملاً منطقی است. در واقع نوعی تکامل منطقی در پس تغییر فرهنگی نهفته است که افراد را وادار به پذیرش ارزش‌هایی می‌کند که با شرایط موقعیت‌های جدید آنها تناسب دارند.»
واقعیت این است که کشور ما نیز نیازمند تغییر رویه‌ها در مدیریت‌های فرهنگی و اصلاح سیاست‌گذاری‌های فرهنگی است چراکه جامعه ما نیز دچار تحولاتی در دهه‌های اخیر شده است.
زمانی نظام خبری و اطلاع رسانی و منابع سرگرمی در اختیار رسانه‌های رسمی بود و مردم زیر چتر یک‌پارچه‌ساز و یک‌دست دو شبکه تلویزیونی و چند روزنامه بودند و در کنار آنها سینمایی که محدود بود و ویدیویی که ممنوع.
حالا اما نظام ارتباطی کاملاً دگرگون شده است. نظام خبری دیگر در اختیار رسانه‌های رسمی نیست و اخبار با منابع رسمی و غیررسمی، داخلی و خارجی، در انوع رسانه‌های اجتماعی و نرم افزارهای موبایلی دردست‌رس است. منابع سرگرمی هم از کنترل رسانه‌های رسمی خارج شده است.
نسل امروز به منابع و رسانه‌هایی دسترسی دارد که خارج از گفتمان فرهنگی نظام مستقر، تولید و تکثیر می‌شوند که البته همه آنها هم الزاماً مربوط به خارج از کشور نیستند بلکه کاملاً داخلی‌اند، اما خارج از گفتمان مورد تایید نظام مستقر قرار دارند. مثل برخی فیلم‌های سینمایی، سریال‌های شبکه نمایش خانگی و یا حتی اینکه خانم بازیگر و یا مجری را که در سریال و برنامه تلویزیونی با مقنعه مشکی و چادر است در جلد مجلات با ظاهری کاملاً متضاد و متفاوت می‌بینیم.
به هرحال تغییر نظام ارتباطی باعث تغییر جدی در نظام ارزشی و نگرش‌های نسل دهه هفتادی وهشتادی در قیاس با نسل دهه پنجاه و شصت شده است. چون مراجع خبری که تغییر می کنند، دیدگاه های سیاسی هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
واقعیت این است که رسانه هایی که سرگرم می‌کنند سبک زندگی را هم تغییر می‌دهند. به تعبیر زیمل ، فیلسوف آلمانی، گسترش پیوندهای ارتباطی بین گروه های اجتماعی باعث رشد فردگرایی و استقلال خواهی فردی می‌شود.
نمی‌توان فعالیت میلیونی مردم را در اینستاگرام شاهد بود اما تاثیرات آن را در تغییر سبک زندگی نادیده گرفت. رسانه های اجتماعی باعث رشد «ابراز وجود» می‌شوند. پژوهش‌ها اثبات کرده است سطوح بالای فردگرایی با سطوح بالای استقلال خواهی و سطوح بالای ارزش های ابراز وجود هماهنگ است.
بارها با افتخار اعلام شده است که بعد از انقلاب شاهد رشد چشم‌گیر تعداد دانشگاه ها و جمعیت دانشجویی کشور بوده‌ایم و تحصیلات عالیه دختران به طور انفجاری و بی‌سابقه به برکت انقلاب افزایش یافته است.
حال سوال اینجاست که تبعات فرهنگی و اثرات این تحول مبارک بر نظام ارزشی جامعه چیست و آیا نباید رویکردها و سیاست‌گذاری های فرهنگی هم تغییر بکند.
