پیام خوزستان
آثار "تک فرزندی"؛ از خانواده تا جامعه
دوشنبه 26 اردیبهشت 1401 - 8:52:44 AM
ایسنا

پیام خوزستان- هنگامه آریانژاد با اشاره به تبعات تک فرزندی در خانواده و جامعه اظهار کرد: اگرچه عوامل بسیار زیادی در گرایش به تک فرزندی می‌توانند نقش داشته باشند اما نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد عدم آگاهی از پیامدهای تک فرزندی نقش مهمی بر رواج این پدیده دارد و احتمال تک فرزندی با افزایش تحصیلات و اشتغال زنان نیز افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه تک فرزندی از جنبه‌های مختلفی در سطح خانواده و جامعه قابل بررسی است، افزود: احساس تنهایی کودک، عدم تعامل با خواهر یا برادر، نداشتن فضای کودکی در منزل به دلیل بیشتر بودن تعداد بزرگسالان نسبت به کودکان، قرار گرفتن تحت فشار از سوی خانواده برای بهتر بودن در درس و دیگر فعالیت‌ها و ندادن آزادی لازم متناسب با سن فرزند به وی به دلیل دلواپسی‌های بیش از حدی که والدین برای محافظت از فرندشان دارند، برخی از معایب تک فرزندی از بعد خانواده هستند.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت ادامه داد: ممکن است کودک به دلیل توجه زیاد پدر و مادر و سایر بستگان نزدیک از اعتماد به نفس کمتری برخوردار باشد و از طرف دیگر به دلیل نداشتن خواهر یا برادر فرصت تجربه برخی از احساسات و چگونگی کنترل و مدیریت آن‌ها را نخواهد داشت. علاوه بر این ممکن است به دلیل نداشتن ارتباط با خواهر یا برادر، در ذهن و خیال خود با دوستان خیالی بازی کند و بیش از حد به اسباب بازی و حیوانات تمایل داشته باشد.

آریانژاد گفت: ممکن است کودک تک فرزند به دلیل مراقبت بیش از حد پدر و مادر، از دخالت آن‌ها در کارش خسته شود. علاوه بر این ممکن است چنین فردی تحمل کمتر و حساسیت بیشتری نسبت به رفتار دیگران داشته باشد یعنی انتظار رفتار خلاف خواسته خود را نخواهد داشت و معمولا هر مخالفت را بدون دلیل و با نیت خاص تفسیر می‌کند.

وی بیان کرد: شاید چنین کودکی به دلیل ارتباط کمتر با کودکان و تماس بیشتر با بزرگسالان، مقتضای کودکی خود را بروز ندهد و رفتاری مانند بزرگسالان داشته باشد و ممکن است به دلیل خود محوری، سخت‌تر با دیگران ارتباط برقرار و دوست پیدا کند. علاوه بر این چنین فردی ممکن است به دلیل نداشتن الگویی از جنس مخالف در خانواده، آسیب‌پذیری بیشتری از لحاظ جنسی و روابط اجتماعی داشته باشد.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: خانواده‌ها باید همواره به یاد داشته باشند که مهد کودک می‌تواند محیط مناسبی برای فرزندان‌شان در برخی از ابعاد باشد اما به هیچ عنوان نمی‌تواند جای خواهر و برادر را برای فرزند پر کند.

وی افزود: والدین تک فرزند، فرزندان خود را از داشتن خواهر و برادر محروم می‌کنند و فرزندان پدر و مادری که تک فرزند هستند، وابستگانی مانند خاله، عمه، عمو و دایی نخواهند داشت.

آریانژاد با اشاره به معایب تک فرزندی از بعد آثار آن در جامعه نیز گفت: رواج تک فرزندی موجب می‌شود که جمعیت کشور رو به پیری برود و فضای جوانی و شادابی کمتر دیده شود. همچنین رواج تک فرزندی و تداوم آن در جامعه موجب می‌شود که در طول زمان جمعیت کشور کم شود.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت ادامه داد: کاهش نسل جوان و پیر شدن جمعیت می‌تواند چرخه تولید و اقتصاد جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که نیروی کار فعال و پویای جامعه کم باشد، آن جامعه بیشتر دچار رکود اقتصادی و تولید خواهد شد.

وی بیان کرد: با توجه به زیاد شدن امید به زندگی، تک فرزندان نمی‌توانند به راحتی همه مسئولیت نگهداری از پدر و مادر مسن خود را تقبل کنند و بنابراین نیاز به خانه‌ها و محل‌های نگهداری سالمندان افزایش می‌یابد.

تبعات تک فرزندی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی

آریانژاد با اشاره به تبعات تک فرزندی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی عنوان کرد: افزایش احتمال چاقی در مقاطع مختلف سنی، کم شدن فعالیت جسمی و افزایش ساعت تماشای تلویزیون، افزایش احتمال بیماری روماتیسم مفصلی جوانان و افزایش احتمال وقوع سرطان با قطعیت کمتری نسبت به دیگر موارد، تبعات تک فرزندی بر سلامت جسمی هستند.

وی افزود: افزایش احتمال اختلالات شخصیتی نسبت به جامعه عمومی، افزایش احتمال ابتلا به اختلالات گفتاری و پایین‌تر بودن سطح شاخص‌های بهداشت روان مانند استرس و افسردگی در دانش‌آموزان تک فرزند از جمله تبعات منفی تک فرزندی بر سلامت روان هستند.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت ادامه داد: از دست دادن تک فرزند بر جنبه‌های مختلف سلامت جسمی و روانی والدین از جمله ابتلا به افسردگی و بروز بیماری‌های مزمن، بسیار بیشتر از خانواده‌های چند فرزند است.

وی گفت: افزایش احتمال طلاق در بزرگسالی نیز از تبعات تک فرزندی بر سلامت جامعه است. تک فرزندی می‌تواند تا سه برابر احتمال طلاق در مردان تک فرزند را افزایش دهد. صفاتی مانند خوش‌بینی به آینده، وظیفه‌شناسی، قابل اعتماد بودن، رقابت‌جویی و خطرپذیری در محیط کار این افراد نیز کمتر است.

آریانژاد با اشاره به افزایش احتمال ارتکاب به جرائم خشونت‌آمیز در پسران تک فرزند، بیان کرد: سوءرفتارهای جنسی از جمله تمایل به ارتباط با دوست پسر در دختران تک فرزند بیشتر است. فرد تک فرزند هنگام ورود به جامعه نیز از حیث رفتارهای تعاملی از مهارت کمتری برخوردار است زیرا قرار بوده این مهارت را در آزمایشگاه خدادادی خانواده (در عمل) و با وجود خواهر و برادر یاد بگیرد.

وی عنوان کرد: مطالعاتی در مورد جنبه‌های مثبت تک فرزندی منتشر شده است اما تعداد آن‌ها در قیاس با مطالعاتی که به تبعات منفی تک فرزندی پرداخته‌اند، کمتر است. مطالعات متعدد در چین بر این باورند که به موازات افزایش تعداد خانواده‌های تک فرزند باید انتظارات تغییرات گسترده‌ای را در رفتار جامعه چین داشت به طوری که از آن به عنوان "بمب ساعتی رفتاری" نام برده‌اند.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت با اشاره به آسیب‌های تک فرزندی با رویکرد روانشناسی و علوم تربیتی بیان کرد: در خانواده‌های تک فرزند بیش از حد به خواسته‌ها و مطالبات فرزند توجه می‌شود و اغلب افراط و زیاده‌روی والدین در برآوردن خواسته‌های تنها فرزندشان مشاهده می‌شود.

وی با اشاره به توجه افراطی و لوس کردن تک فرزند افزود: والدینی که قصد دارند تنها یک فرزند داشته باشند، از اول می‌دانند که این تنها بچه آن‌ها خواهد بود بنابراین چرا برایش همه کار نکنند؟ به خصوص اگر فرزندشان با ناز درخواست کند، همه کار می‌کنند.

آریانژاد بیان کرد: از طرف دیگر در خانواده‌های چند فرزندی، بچه‌های دوم و سوم خیلی وقت‌ها با اسباب بازی‌های خواهر و برادر خود بازی می‌کنند و لباس‌های خواهر و برادر بزرگتر را می‌پوشند. منظور این نیست که بچه‌های خانواده‌های پرجمعیت نیاز به توجه ندارند، آن‌ها می‌آموزند که کمتر درخواست و تقاضا بکنند.

توجه افراطی والدین تک فرزند

وی گفت: توجه افراطی که والدین تک فرزند به سختی می‌توانند از آن اجتناب کنند، دو نوع مادی و عاطفی دارد که گاهی اوقات با یکدیگر هم‌پوشانی دارند. اغلب والدینی که پول زیادی صرف خرید اسباب بازی می‌کنند در اصل سعی دارند که در وهله اول به خودشان و بعد تنها فرزندشان به دلیل نداشتن برادر یا خواهر احساس خوبی بدهند. چنین والدینی فکر می‌کنند "چرا نخرند؟ آن‌ها که تنها یک بچه دارند"؛ این شعار می‌تواند برای مغز والدین، سم باشد. چرا به پسرم کمک نکنم تا بند کفشش را ببندد؟

این کارشناس باروری سالم و جمعیت بیان کرد:  در دنیایی زندگی می‌کنیم که اخبار ترسناک زیادی می‌شنویم بنابراین به فرزندان‌مان دائما اخطار می‌دهیم که با غریبه‌ها حرف نزنند و تمام وقت و از همه طرف مواظب آن‌ها هستیم. گرچه این کار و احتیاط، منطقی است اما هر چه بخواهیم نمی‌توانیم امنیت صددرصدی تک فرزند خود را تامین کنیم.

وی افزود: والدین بچه‌های تک فرزند با مشکل حفاظت بیش از حد از فرزند مواجه هستند. آن‌ها تصور می‌کنند که دخالت در تمامی جنبه‌های زندگی تک فرزند خود امری طبیعی و بخشی از رابطه آن‌ها است بنابراین میل به بیش‌تیماری بچه در این خانواده‌ها بالا است و این در حالی است که به جای اینکه بیش‌تیمار باشند باید به بچه خود تکنینک‌هایی آموزش دهند تا بتواند مسائل و مشکلاتش را به شیوه‌ای منطقی تشخیص بدهد و تفکیک کند.

بلوغ زودرس تک فرزندان

آریانژاد با اشاره به بلوغ زودرس تک فرزند بیان کرد: اگر فرزند تک باشد به ناچار باید در کنار بزرگسالان پرورش یابد و در نتیجه، تجربه‌ای از کودکی و نوجوانی خود ندارد و یک دفعه پرشی به دوران مسئولیت‌پذیری بزرگسالان خواهد داشت؛ به همین دلیل از لحاظ روحی و روانی بسیار سریع رشد می‌کند و دنیا را از دید بزرگسالان می‌بیند.

وی افزود: حضور در چنین خانواده‌ای که تنها شامل بزرگسالان است سبب بلوغ زودرس کودک می‌شود. این کودکان از نظر جسمی نشانه‌های بلوغ را دارند اما تجربه کافی ندارند؛ در این شرایط در هر دو جنس ممکن است رفتارهای ناهنجار بروز کند.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت با اشاره به برخورد با کودک تک فرزند مانند یک فرد بالغ عنوان کرد: والدین تک فرزند ممکن است خانواده خود را به صورت سه تفنگدار ببینند؛ آن‌ها با هم غذا می‌خورند، با هم به سفر می‌روند، با هم در اجتماع هستند و با هم به مهمانی و مجالس می‌روند. در این خانواده‌ها حتی ممکن است به بچه، صدای قوی در تصمیمات خانوادگی داده شود، کودکی که چنین قدرتی به او داده شده است، ممکن است تصور کند که بخشی از زندگی زناشویی والدین خود است و برای رفع تضاد بین والدین می‌تواند اظهار نظر کند. خانواده‌ها باید به یاد داشته باشند کودکی نکردن در زمان مخصوص به خودش با هیچ چیزی قابل جبران نخواهد بود.

آریانژاد با اشاره به کم شدن روابط اجتماعی این کودکان، گفت: فضای زندگی خانوادگی، توام با فرصت‌های کافی برای روابط متقابل و متنوع است و برای فرزندان الگوهای رفتاری و زمینه‌های تبادل تجارب و تمایلات و عواطف را به وجود می‌آورد و از عوامل موثر در بهبود مهارت در روابط اجتماعی است.

وی افزود: زندگی در کنار خواهر و برادر روحیه جامعه‌گرایانه کودک را تقویت می‌کند در حالی که گرایش به انزوا، ضعف در برقراری ارتباط با همسالان، توجه بیش از حد به بازی‌های رایانه‌ای و انفرادی و ترس از حضور در گروه‌های اجتماعی در تک فرزندها بیشتر دیده می‌شود.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت با اشاره به کاهش انسجام خانواده‌ها بیان کرد: یکی از مولفه‌های خانواده منسجم، پیوندهای عاطفی و میزان وابستگی فرزندان به والدین و بالعکس است. در خانواده‌های تک فرزند میزان وابستگی در افراط یا تفریط است به این معنا که گاهی فرزند به دلیل اشتغال والدین، مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار می‌گیرد و گاهی نیز در کانون توجه بیش از حد والدین است.

آریا نژاد ادامه داد: احساس تنهایی و فرهنگ استقلال‌طلبی نیز در تک فرزندها بیشتر دیده می‌شود.

جایگزینی رسانه‌ها به جای خانواده

وی عنوان کرد: کم شدن ارتباطات کلامی در خانواده‌های کم جمعیت سبب حاکمیت رسانه‌های تصویری می‌شود. کودک یا نوجوانی که از تنهایی رنج می‌برد به دنبال جایگزینی برای اوقات فراغت خود است در نتیجه به بازی‌های رایانه‌ای و دنیای مجازی رو می‌آورد که این این امر، تغییر الگوی ارتباطی در خانواده را به همراه دارد.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: مطالعات نشان می‌دهد تک فرزندی نتیجه هر عامل یا عواملی که باشد، تغییر بنیادینی نه تنها در ساختار جمعیت‌شناختی و روند اجتماعی شدن خانواده بلکه در جنبه‌های مختلف عملکردی و همه ابعاد شخصیت فرد در آینده ایجاد می‌کند.

وی افزود: توافق‌پذیری در چند فرزندان بیشتر از تک فرزندان و بعد روان‌رنجوری در تک فرزندان بیشتر از چند فرزندان است. چندفرزندان افکار، ارزش‌ها و موقعیت‌های جدید را راحت‌تر می‌پذیرند و در نتیجه با تغییر، آسان‌تر کنار می‌آیند و مشکلات احتمالی را بهتر حل می‌کنند.

آریانژاد ادامه داد: تاب‌آوری در نوجوانان خانواده‌های چندفرزند بیشتر از تک فرزندان است؛ تاب‌آوری از طریق سطوح عواطف مثبت، موجب تقویت عزت نفس و مقابله موفق با تجربه‌های منفی می‌شود. هر چه فرد قدرت بیشتری در تاب‌آوری و مقابله با مشکلات و فشارهای روانی زندگی را داشته باشد، کمتر در معرض آشفتگی‌های هیجانی و روانی قرار می‌گیرد و از سلامت و بهزیستی روانی بهتری بهره‌مند می‌شود.

اجازه تجربه احساسات سخت به تک فرزندان داده نمی‌شود

وی افزود: با توجه به اینکه والدین تک فرزندان در بیشتر مواقع اجازه نمی‌دهند که فرزندان‌شان با احساسات سخت و ناراحت‌کننده روبه‌رو شوند و یا امکان آشکار شدن این نوع احساسات را برای‌شان  فراهم نمی‌کنند، تحمل فرزند را در برابر این نوع احساسات و  رویارویی با مشکلات ضعیف خواهند کرد که این خود موجب کاهش تاب‌آوری در این افراد می‌شود.

آریانژاد گفت: در واقع توجه افراطی والدین به این کودکان موجب تقویت غرور کاذب در فرزند می‌شود و توقعات او را در سطحی بالا می‌برد که تحمل شکست و ناکامی‌ها را برای وی در جامعه دشوار می‌کند. تحقیقات متعددی بر حمایت بیش از حد والدین خانواده‌های تک فرزند صحه گذاشته‌اند و معتقد هستند که فرزند را با روحیه حساس و ضعیف تربیت می‌کنند که موجب می‌شود در تنظیم هیجانات و کنترل خود نسبت به چند فرزندان ضعیف‌تر عمل کنند.

وی افزود: هر چه حمایت آن‌ها از تنها فرزندشان بیشتر شود، قدرت تحمل فرزند در رویارویی با مشکلات کاهش می‌یابد و از این رو، بسیار شکننده و آسیب‌پذیر می‌شود. 

تک فرزندان، خود کنترلی ضیعفی دارند

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: بر اساس برخی مطالعات، هوش هیجانی بین نوجوانان خانواده‌های چند فرزند از تک فرزندان بالاتر است. در واقع چند فرزندان کاربرد صحیح هیجان‌ها را بهتر می‌آموزند که این قدرت تنظیم احساسات، موجب افزایش ظرفیت شخصی برای تسکین دادن خود، درک کردن اضطراب‌ها، افسردگی‌ها یا بی‌حوصلگی‌های متداول می‌شود.

وی افزود: تک فرزندانی که به لحاظ خود کنترلی ضعیف‌اند، دائما با احساس ناامیدی، افسردگی و بی‌علاقگی به فعالیت دست به گریبان‌اند در حالی که افراد با خود تنظیمی بالا، با سرعت بیشتری می‌توانند ناملایمات را پشت سر گذاشته و میزان مشخصی از احساسات را با تفکر همراه کنند.

آریانژاد ادامه داد: پژوهش‌ها نشان می‌دهد فرزندان خانواده‌های چند فرزند از پذیرش اجتماعی و هوش هیجانی بیشتری نسبت به فرزندان خانواده‌های تک فرزند برخوردارند.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه هوش اخلاقی به این حقیقت اشاره دارد کـه انـسان به صورت ذاتی اخلاقی یا غیراخلاقی متولد نمـی‌شـود بلکـه یـاد می‌گیرد که چگونه خوب باشد، محیط خانواده در یادگیری و افزایش هوش اخلاقی در کودک حائز اهمیت است. مطالعات نشان می‌دهد مسئولیت‌پذیری نیز یکی از ابعاد هوش اخلاقی است.

آریانژاد با بیان اینکه مسئولیت‌پذیری در چند فرزندان بیشتر از تک فرزندان است، گفت: والدین چند فرزند بیشتر از تک فرزندان مسئولیت امور هر چند کوچک و جزئی را به فرزندان واگذار می‌کنند؛ مسئولیت‌پذیری یک الزام و تعهد درونی از سوی فرد برای انجام مطلوب فعالیت‌هایی است که بر عهده او گذاشته شده است. روانشناسان معتقدند مسئولیت‌پذیری امری وجودی است که از طریق تعلیم و تربیت شکوفا می‌شود از این رو هر چه انسان آگاه‌تر باشد بیشتر احساس مسئولیت خواهد کرد.

وی بیان کرد: برخی مطالعات نشان می‌دهد امید به زندگی در نوجوانان خانواده‌های چندفرزند بیشتر از تک فرزندان است؛ چند فرزندان امیاواری خوبی دارند، هنگام رویارویی با موانع و رویدادهای تنش‌زا، آن‌ها را به عنوان چالش در نظر می‌گیرند نه تهدید بنابراین می‌توانند با موانع و احساسات منفی بهتر مقابله کنند. امیدواری، می‌تواند در فرد یا گروه انرژی ایجاد کند و به همین دلیل نوجوانانی که امیدوار هستند، بهتر از دیگر نوجوانان قادر به مراقبت از خویشتن هستند.

چگونه فرزند سالاری در خانواده ایجاد می‌شود؟

آریانژاد افزود: تک فرزندان معمولا با صفاتی مانند خودخواهی و خودپسندی توصیف می‌شوند؛ تک فرزندان توجه بیش از حد و تحسین مفرط از سوی والدین و پدربزرگ و مادربزرگ دریافت می‌کنند که موجب می‌شود نقاط ضعف از جمله خودخواهی را در شخصیت خود پرورش دهند. حمایت بیش از حد والدین و نادیده گرفتن بیش از حد رفتارهای منفی کودک توسط والدین در تک فرزندان بیشتر است که این امر به فرزندسالاری در خانواده دامن می‌زند.

وی بیان کرد: خانواده‌های تک فرزند آرزوهای زیادی برای کودک خود دارند و این خواسته معمولا آن‌ها را از رشد طبیعی کودک در آینده پیش رو منحرف می‌کند و از آنجایی که آن‌ها تنها یک فرزند دارند فکر می‌کنند که چنانچه تلاش‌های آن‌ها خوب از آب درنیاید شکست خواهند خورد و دیگر شانسی ندارند.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: پدر و مادرهایی که سعی کرده‌اند کودک خود را از همه چیز محافظت کنند و اضطراب او را کاهش دهند، در واقع موجب تشدید استرس فرزند خود شده‌اند اما خانواده‌هایی که بلافاصله برای کمک به کودک خود نمی‌شتابند، فرزندانی دارند که یاد گرفته‌اند وحشت خود را کنترل کنند.

وی افزود: در خانواده‌هایی که چند فرزند دارند بچه‌ها باید از صبر و حوصله زیاد برخوردار باشند زیرا مجبورند صبر کنند تا نوبت آن‌ها برسد تا در کانون توجه والدین قرار گیرند. در این خانواده‌ها فرصت، حرف اول را می‌زند و باید زمان تقسیم‌بندی شود زیرا حق تقدم فردی به فرد دیگر باید رعایت شود اما در خانواده‌های تک فرزند همه می‌دانند که او در اولویت است و بر همه چیز تقدم دارد.

آریانژاد ادامه داد: از طرف دیگر، تک فرزند در خانه‌ای زندگی می‌کند که فضای کودکی وجود ندارد و کودک هیچ وقت نمی‌تواند تجربه دوست داشتنی و خاطرات به یادماندنی از ارتباط با همسالان همواره در دسترس یعنی خواهر و برادر داشته باشد و به همین شکل در بزرگسالی نیز پیوندهای سودمند، کمک‌رسان و همدلانه خواهر و برادری را نخواهد داشت.

تک فرزندی؛ نگرانی والدین و کودک

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: علاوه بر اینکه والدین همواره نگران تک فرزند خود هستند، کودک نیز در سن بزرگسالی همواره نگران والدین خود است زیرا به جز خودش فرد دیگری برای مراقبت از والدینش وجود ندارد و این یک بحران جدی برای خانواده‌های تک فرزند در سال‌های آینده است.

وی افزود: مطالعات نشان می‌دهد تعدد نداشتن فرزندان عاملی برای تنهایی سریع والدین، کاهش کارآمدی و ناپختگی شخصیت آن‌ها قلمداد می‌شود. تک فرزندان نه تنها خودشان در تنهایی و بدون داشتن خواهر و برادر زندگی می‌کنند بلکه فرزندان‌شان نیز در خلاء ناخواسته محروم بودن از بستگان درجه یک زندگی خواهند کرد.

آریانژاد با بیان اینکه علاقه و روابط عاطفی کـه بین فرزندان در خانواده‌های چندفرزند بـه وجـود مـی‌آیـد بـر فرآینـد صـمیمیت خانواده تأثیرگذار است، گفت:  وجود روابط صمیمانه بین اعضای خانواده از اهمیت خاصی برخوردار است. چنین روابطی بر بهزیستی فیزیکی و روان‌شناختی و توانایی افراد برای عملکرد موثر در زمینه‌های مختلف فردی، خانوادگی و شغلی موثر است.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه خانواده نخستین نهاد زندگی اجتماعی کودک است، در شکل‌گیری عادت‌ها و اندیشه‌های اجتماعی نوجوان نقش بسیار مهمی دارد، صمیمیت و جنبه‌های عاطفی روابط والدین و فرزندان در شکل‌گیری رفتار و دیدگاه‌های اجتماعی آن‌ها بسیار تاثیرگذار است.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت افزود: در خانواده‌هایی که رفتارهای محبت‌آمیز بیشتر است معمولا نوجوانان نیز با رفتارهای اخلاقی مثبت و احترام به دیگران و انگیزه پیشرفت رشد می‌یابند. رفتارهای محبت‌آمیز  و صمیمیت در خانواده‌هایی که چند فرزند دارند به دلیل وجود روابط خواهر و برادری بیشتر است زیرا علاوه بر وجود علاقه بین والد و فرزند، روابط عاطفی میان خود فرزندان نیز شکل می‌گیرد و این موضوع به رشد و بالندگی خانواده کمک می‌کند.

وی بیان کرد: در خانواده‌های رشدیافته، افراد آزادانه با هم درددل و برای امور خانواده برنامه‌ریزی می‌کنند و اگر چیزی مزاحم اجرای برنامه‌ها شود با انعطاف‌پذیری، خود را با آن تطبیق می‌دهند بنابراین در چنین خانواده‌ای که زندگی آدمی و احساسات بشری از هر چیز دیگری مهم‌تر است، همدلی و همسویی با افراد خانواده، عشق‌ورزی و سهولت در برقراری ارتباط با افراد هم‌سن در جامعه و مدرسه، از اصلی‌ترین ویژگی‌های فرزندان است.

تاثیر انسجام خانواده در مواجهه با بحران‌ها

آریانژاد گفت: ابراز عواطف مثبت و خوشایند والدین با فرزندان و خواهر و برادرها با یکدیگر در خانواده‌های چندفرزند، دوستی و علاقه میان آن‌ها را پدید می‌آورد و آن را افزایش می‌دهد و این موضوع بر استحکام، انسجام و شدت روابط اعضا با یکدیگر می‌افزاید.

وی بیان کرد: خانواده‌هایی که از انسجام خوبی برخوردارند می‌توانند با عوامل تنش‌زا یا بحران به خوبی سازش کنند یا آن را پشت سر بگذارند. از طرف دیگر در خانواده‌های تک فرزند عموما تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی و مدیریت خانواده به عهده تک فرزند می‌افتد و فرزندسالاری و حکمرانی فرزند در خانواده موجب کاهش انسجام خانواده می‌شود.

آثار تک فرزندی برای والدین

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: افسردگی والدین پس از بزرگ شدن و ازدواج فرزندان در خصوص خانواده‌های تک فرزند به شدت بیشتر احساس می‌شود. به ویژه خانواده‌هایی که در سال‌های اول ازدواج تنها فرزند خود را به دنیا آورده‌اند به ناگاه در سن حدود 40 سالگی دوباره تنها می‌شوند.

وی با بیان اینکه تعداد فرزندان بیشتر در نسل‌های قبل، می‌توانست مانعی برای افسردگی والدین باشد، عنوان کرد: در گذشته بچه‌ها پشت سر هم به دنیا می‌آمدند و دیگر مجالی برای تن‌پروری فرزندان وجود نداشت. اگر بچه‌ای غذایش را نمی‌خورد، بچه دیگری فورا غذایش را می‌خورد. هیچکس تنها کانون توجه خانواده نبود اما تک فرزندهای امروزی، آنقدر توجه بی‌دریغ والدین را می‌بینند که با وارد شدن به جامعه و دیدن کوچکترین بی‌توجهی، سرخورده می‌شوند.

آریانژاد بیان کرد: فرض وارد آمدن آسیب به تک فرزند مثل معلولیت یا مرگ وی می‌تواند بنیان خانواده را نابود کند و در مواردی موجب عدم امکان ادامه حیات اجتماعی برای پدر و مادر شده است. در بسیاری موارد امکان فرزندآوری نیز برای پدر و مادر فراهم نیست و سرنوشت نامعلومی را برای آن‌ها رقم می‌زند.

وی افزود: به طور کلی با توجه به اینکه خانواده در حکم یک نظام و سیستم است، در خانواده تک فرزند این سیستم به شکل یک مثلث در خواهد آمد و ارتباط‌ها بسیار محدود است و فرزند تنها با پدر و مادر بزرگسال خود تعامل دارد و بسیاری از روابط اجتماعی شکل نخواهد گرفت.

این کارشناس باروری سالم و جمعیت گفت: زمانی که تعداد فرزندان افزایش می‌یابد این نظام ارتباطی به صورت توانی افزایش می‌یابد و گسترش پیدا می‌کند. با تعامل فرزند با پدر و مادر و خواهر و برادر و ارتباط چهره به چهره، روش‌های حل مساله، تعامل، همدلی، صمیمیت، گذشت و تفکر خلاق شکل خواهد گرفت و خانواده شباهت بیشتری به جامعه واقعی پیدا خواهد کرد بنابراین در این حالت کودک می‌تواند تعاملات و ارتباطات موجود در جامعه را به صورت واقعی ببیند و نحوه صحیح برخورد با مسائل و موضوعاتی که در آینده در جامعه با آن‌ها مواجه خواهد شد را بیاموزد و تمرین کند.


http://www.khozestan-online.ir/Fa/News/362882/آثار-"تک-فرزندی"؛-از-خانواده-تا-جامعه
بستن   چاپ