چاپ

پیام خوزستان

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، کتاب یادها و دیدارها تالیف ایرج پارسی‌نژاد که به تازگی از سوی نشر نو به چاپ رسیده، نه صرفا دفتر خاطرات ایرج پارسی‌نژاد ، بلکه سندی است موثق که گوشه‌هایی از خلقیات و منش و رفتار جماعتی از کوشندگان عرصه ادبیات و فرهنگ و هنر ایران را در پنجاه سال اخیر آشکار می‌کند.
نویسنده این‌کتاب، پژوهشگر، تاریخ‌نگار و استاد ادبیات فارسی دانشگاه‌های ژاپن و آمریکاست.
او متولد سال 1317 در آبادان است و در این‌کتاب یادداشت‌های خود را از یادمانده‌هایش از سال‌های دراز همدمی و همدلی با دوستانش گردآوری کرده است. او می‌گوید کوشیده در روایت هر خاطره، راستی و درستی را پیش چشم داشته باشد و از خیال‌بافی و قصه‌پردازی معمول در کار بسیاری از خاطره‌نویسان پرهیز کند.
پارسی‌نژاد در مقدمه این کتاب نوشته است:
از روزگار نوجوانی دلبستگی به ادبیات و هنر و فرهنگ ایران موجب شد که همۀ کار و زندگی‌ام با کسانی بگذرد که با این امور سروکار دارند. از این‌رو وقتی با دوستانی که به‌جا مانده‌اند از گذشته می‌گفتم با اصرار می‌خواستند که آنها را بنویسم. اما حقیقت این است که از این کار سر باز می‌زدم. ترسم این بود که مطالب شخصی و پیش‌پاافتاده باشد.
اما دوستان یادآور می‌شدند آنچه بر من گذشته بخشی از تاریخ فرهنگ و ادبیات و هنر معاصر ایران و روشن‌کنندۀ زندگی و حال و روزگار اشخاصی است که سهمی در آن داشته‌اند و بازگویی آنها می‌تواند برای آیندگان و کسانی که در شرح احوال و زندگی و آثار و خلقیات این افراد کنجکاوی دارند سودمند باشد.
کوشیده‌ام که در روایت هر خاطره راستی و درستی را پیش چشم داشته باشم و از خیال‌بافی و قصه‌پردازی معمول در کار بسیاری از خاطره‌نویسان بپرهیزم و هر جا که لازم بوده جزئیات را هم ثبت کنم. شاید همین خاطرات دیروز است که به زندگی امروز ما اعتبار می‌بخشد.
خواننده کتاب یادها و دیدارها در مطالعه این اثر با برخی از خصلت‌ها و افکار و عقاید نام‌آوران زمانه چون بدیع‌الزمان فروزانفر، پرویز ناتل خانلری، عبدالحسین زرین‌کوب، عباس زریاب خویی، محمدجعفر محجوب، ایرج افشار، سیروس پرهام، داریوش شایگان، شاهرخ مسکوب، نجف دریابندری، نادر نادرپور، محمدرضا شفیعی کدکنی، محمدرضا شجریان، بهرام بیضایی، عباس کیارستمی و... آشنا می‌شود و نکته‌های نخوانده و نشنیده بسیاری می‌یابد.
نویسنده در شرح خاطراتش ابتدا از خانواده و کودکی و شهر آبادان شروع می‌کند و بیش از هر چیزی درباره پدرش میرزا عبدالرحیم ، مردی دنیادیده اطلاعاتی دقیقی به خواننده می‌دهد، پدری که تاجرپیشه است و اهل ادب و کتاب، دوستدار اهل فرهنگ و نشست و برخاست با فضلا.
فضل پدر از فامیلی که برمی‌گزیند، پیداست. با این همه اطلاعات کمی درباره مادر، خواهران و برادرانش در کتاب وجود دارد، شاید نویسنده ترجیح داده که بیشتر از انگیزه‌اش به ادبیات بنویسد و کمتر از زندگی شخصی بگوید. برای همین صفحات ابتدایی کتاب شامل نقل خاطراتی از کودکی، تاثیر پدر، شهر آبادان و دوستان پدر و دوستانی که با آنها در آبادان دمخور بوده است از جمله نجف دریابندری .
یکی از مسائلی که پارسی‌نژاد از آن به فعالیتش در کودکی در حیطه ادبیات اشاره می‌کند، فروش ناشیانه مجله در آبادان است: «یادم هست وقتی اولین شماره [نشریه نوباوگان ایران] را برای فروش به بچه‌ها عرضه کردم آنها ریختند روی سرم و همه را غارت کردند..» (ص 15)؛ هر چند پس از این تجربه به خوبی از عهده فروش شماره‌های بعدی برآمد.
در عین حال پارسی‌نژاد اشاره‌ای هم به معلمان دوران مدرسه‌اش دارد و شیوه تدریس آنها که در پرورش ذوق و گرایشش به ادبیات بی‌تاثیر نبوده است: «دبیر تاریخ و جغرافیای ما حسن پستا بود که ما را به خواندن رمان و شعر نو تشویق می‌کرد. هر شاعری که از تهران به آبادان می‌آمد پستا برای او یک مجلس شعرخوانی ترتیب می‌داد. از جمله این شاعران کارو بود که در آن روزگار شهرتی به هم زده بود اما امروز از او نام و نشانی باقی نمانده» (ص 18).
در ادامه خاطرات نویسنده به مرگ پدر اشاره می‌کند و مهاجرت از آبادان به تهران و ساکن شدن در خیابانی در میدان 24 اسفند (میدان انقلاب کنونی) پس از آن به سرعت از روایت خاطرات می‌گذرد و به دانشکده می‌رسد و شرح استادان و خاطراتی که با آنها دارد. روایت پارسی‌نژاد از وضع و حال استادانش از صفحات جذاب کتاب است که خواننده را به شوق می‌آورد.
خاطرات پارسی‌نژاد از استادانش با عنوان «دانشکده ادبیات تهران- استادان من» شامل وصفی از حال و تدریس استادانی چون پرویز ناتل خانلری است که شارح علاقه خاصی به او دارد و در صفحات دیگر کتاب به این علاقه تاکید می‌کند یا جلال‌الدین همایی دیگر استادش است که در شرح او خوب و بد را با هم می‌گوید: از جمله این‌که اعتقادی «به تجدد در طرح و تقریر مباحث ادبی نداشت».
اسامی معروف و مشهوری در فهرست کتاب آمده که از هر کدام شرح و نکته‌ای گنجانده شده است.
فهرست یادداشت‌ها و خاطراتی که پارسی‌نژاد در این‌کتاب گردآوری کرده، به‌ترتیب عبارت‌اند از:
تولد، پدرم و دوستانش، دوران مدرسه، دانشکده ادبیات تهران _ استادان من، مجلس بزرگداشت نیما، همکلاسان دانشکده، کار در موسسه انتشارات فرانکلین، خاطره‌هایی از استاد نجف، اسماعیل سعادت (1304_1399)، کار در بنیاد فرهنگ ایران، احمد تفضلی (1316 _1375)، فروغ فرخزاد (1313_ 1345)، سفر به خاور دور، کار در تلویزیون ملی ایران، ساسان صفا (1323)، یدالله رویایی (1311)، شهریار (1285_1367)، سیدحسن تقی‌زاده (1257_1348)، محمدعلی جمال‌زاده (1270_1376)، مهدی اخوان ثالث (1307_1369)، کار در گروه فرهنگی مرجان،‌ گزارش مجلس بزرگداشت نیما، گزارش خاکسپاری آل‌احمد، سفر به انگلیس کار در بی‌بی‌سی، محمدجعفر محجوب (1301_1372)، پذیرش در دانشگاه آکسفورد، ازدواج، عبدالرحیم جعفری (1298_1394)، ابراهیم گلستان (1301)، بازگشت به وطن، بازگشت به انگلیس-سفر به امریکا، سفر به ژاپن، بیژن مفید (1313_1363)، صادق چوبک (1295 _1377)، سفر به شوروی، احسان طبری (1295 _ 1368)، مجتبی مینوی (1281_ 1355)، عباس زریاب خویی (1298_1373)، علی فاضل (1302_ 1382)، محمود صناعی (1298_1364)، فریدون آدمیت (1299_1387)، مهدی حمیدی شیرازی (1293_1365)، عبدالحسین زرین‌کوب (1301_1378)، قمر آریان (1301_1391)، شاهرخ مسکوب (1302_1384)، ایرج افشار (1304_1389)، فریدون مشیری (1305_1379)، نادر نادرپور (1308_1378)، سیروس پرهام (1307)، اسماعیل رایین (1298_1358)، تورج فرازمند (1305_1385)، حسن هنرمندی (1307_1381)، داریوش شایگان (1313_1397)، پرویز کلانتری (1310_1395)، صفدر تقی‌زاده (1311)، محمدرضا شفیعی کدکنی (1318)، بهرام بیضایی (1317)، محمدرضا شجریان (1319_1399)، پرویز مشکاتیان (1334_1388)، عباس کیارستمی‌ (1319_1395)، علی هاشمی‌ (1314_1393)، بهمن بوستان (1314_1393)، رضا قطبی (1318)، ایرج گرگین (1313_ 1390)، سیروس ابراهیم‌زاده (1316)، حمید صاحب‌جمعی (1316)، محمدحسین میرمجلسی (1319)، پرویز دوایی (1314)، سیروس طاهباز (1318_1377)، بهروز برومند (1319) و علی دهباشی (1337).
کتاب یادها و دیدارها به قلم ایرج پارسی‌نژاد در 336 صفحه و شمارگان هزار و 100 نسخه به‌تازگی از سوی نشر نو به چاپ رسیده است.
برچسب‌ها بدیع‌ الزمان فروزانفر عباس کیارستمی علی هاشمی داریوش شایگان فرهنگ کتابخوانی اسماعیل سعادت محمد علی جمالزاده صادق چوبک فریدون مشیری دانشگاه آکسفورد عبدالحسین زرین کوب قمر آریان کتاب ابراهیم گلستان ایرج افشار محمدرضا شفیعی کدکنی علی دهباشی نجف دریابندری بهرام بیضایی مهدی اخوان ثالث مجتبی مینوی نادر نادرپور پرویز ناتل خانلری پرویز مشکاتیان کتابخوانی سیدحسن تقی زاده محمدرضا شجریان صفدر تقی زاده