چاپ

پیام خوزستان - ایرنا / یک نشریه بین‌المللی درباره فعال سازی مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها یا اسنپ بک، می‌نویسد که موانع متعددی بر سر راه بازگرداندن تحریم ها علیه ایران تحت مکانیسم اسنپ بک وجود دارد و در صورت عدم فعال شدن آن، غرب در اعمال تحریم های جدید علیه ایران دچار مشکل جدی می شود.
نشریه «نشنال اینترست» در گزارشی نوشت: در دولت اول ترامپ، ایالات متحده تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را به‌طور یک‌جانبه بازگرداند. اما اکنون این اروپاست که باید نقش اصلی را در احیای تحریم‌های بین‌المللی تسلیحاتی و هسته‌ای در شورای امنیت سازمان ملل ایفا کند. این محدودیت‌ها که بخشی از توافق هسته‌ای قدیمی با ایران بودند، به‌سرعت در حال انقضا هستند. مهم‌ترین تاریخ انقضا، 18 اکتبر 2025 است که در متن برجام از آن با عنوان «روز پایان» یاد شده است. اگر غرب تا آن تاریخ اقدامی نکند، امکان بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، شامل تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی و هسته‌ای برای همیشه از بین خواهد رفت و شورای امنیت به‌طور رسمی پرونده هسته‌ای ایران را خواهد بست.
در برجام مکانیزمی به نام بازگشت خودکار تحریم‌ها یا «اسنپ بک» وجود دارد که به امضاکنندگان اولیه توافق اجازه می‌دهد به‌صورت یک‌جانبه و دائمی، همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به وضعیت اولیه و قوی‌ترِ پیش از توافق 2015 بازگردانند. از آن‌جا که ایالات متحده در سال 2018 از توافق خارج شد، مسئولیت استفاده از مکانیزم بازگشت تحریم‌ها به دیگر امضاکنندگان غربی برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان واگذار شده است. اما این سه کشور تاکنون از اجرای این گزینه خودداری کرده‌اند.
بازار
مکانیزم اسنپ بک هم‌زمان با دیگر تحریم‌های سازمان ملل در تاریخ 18 اکتبر منقضی می‌شود، اما غرب در عمل حتی این‌قدرها هم وقت ندارد. از لحظه‌ای که روند اسنپ بک آغاز می‌شود، بازگشت تحریم‌ها 30 روز زمان می‌برد، مدت‌زمانی که ممکن است به‌واسطه روندهای اداری و بحث‌های شورای امنیت طولانی‌تر هم شود. به همین دلیل، ضرب‌الاجل واقعی برای اقدام، نزدیک به 10 سپتامبر خواهد بود.
مکانیزم اسنپ بک با یک تهدید جدی دیگر در شورای امنیت روبه‌روست؛ چرخش ماهانه ریاست شورای امنیت. هر ماه یکی از اعضای شورا ریاست آن را برعهده می‌گیرد و کنترل فرآیندهای کلیدی، از جمله اجرای اسنپ بک، در اختیار او قرار می‌گیرد. روسیه قرار است در ماه اکتبر ریاست شورا را برعهده گیرد و قطعاً تلاش خواهد کرد تا اگر اسنپ بک در سپتامبر آغاز شود، آن را مسدود یا تضعیف کند. از سوی دیگر، پاکستان در ماه جولای ریاست شورا را دارد و ممکن است بخواهد منافع ایران را تامین کند.
حتی اگر اروپا بتواند با موفقیت از شرایط تقویمی شورای امنیت عبور کند، بخش دشوارتر یعنی اجرای مؤثر تحریم‌های جدید پس از اعمال اسنپ بک باقی می‌ماند. در ساختار قدیمی تحریم‌های سازمان ملل پیش از سال 2015، یک گروه هشت‌نفره از کارشناسان مسئول طراحی، نظارت و پیشبرد اجرای تحریم‌ها علیه ایران بودند. اما بودجه و اختیارات این گروه نیازمند تمدید سالانه در چارچوب سازمان ملل بود.
سال گذشته، روسیه با استفاده از حق وتو، تمدید گروه مشابهی از کارشناسان تحریم کره شمالی را مسدود کرد. تقریباً قطعی است که مسکو این‌بار نیز از وتوی خود برای جلوگیری از احیای واقعی تحریم‌ها علیه ایران استفاده خواهد کرد و در آن صورت، غرب ابزار چندانی برای مقابله با این اقدام نخواهد داشت. ایالات متحده و اروپا باید از هم‌اکنون برای چنین سناریویی آماده شوند.