تاریخچه هلی کوپتری که فاجعه آفرید
علمي
بزرگنمايي:
پیام خوزستان - هلیکوپتری که حامل ابراهیم رئیسی و همراهان او بود و فاجعه آفرید یک بالگرد غیرنظامی بود که در سال1971 وارد ناوگان هوایی شد. این هلیکوپتر یک نسخه نظامی به نام «توین هوی» (Twin Huey) داشت که توسط نیروهای آمریکایی در جریان جنگ ویتنام مورد استفاده قرار گرفت.
یکی از انواع آن، Huey UH-1 Iroquois، در صحنهای نمادین در فیلم «اینک آخرالزمان» به شهرت رسید که طی آن سربازان آمریکایی در جریان یورش به یک دهکده ویتنامی، موسیقی پرده سوم سمفونی «والکور» اثر ریچارد واگنر را از بلندگوها پخش میکنند. بالگرد «بل212» قادر به حمل 13مسافر به اضافه دو خلبان است و میتواند با سرعت بیش از 250کیلومتر (156مایل) در ساعت، با برد بیش از 400کیلومتر پرواز کند.
بالگرد دارای یک ملخ دو پره و مجهز به دو موتور ساخت «پرات» و «ویتنی» با قدرت هر یک 900اسب بخار است.
این هلیکوپتر برای اولینبار در فورتورث، ایالت تگزاس ساخته شد و سپس تولید آن به میرابل، خارج از مونترال کانادا انتقال یافت و از سال1988 تا 1998 که آخرین سال تولید آن بود، در کانادا ساخته شد. همچنین نمونههایی از آن در ایتالیا تحت دریافت امتیاز توسط شرکت «آگوستا» ساخته شده است.
بنا به آخرین گزارش سالانه نشریه صنعتی «فلایت گلوبال» تا سال گذشته، 704فروند بل212 که نسخه چهارپره آن است، همچنان در میان نیروهای مسلح از جمله کشورهای آنگولا، آرژانتین، مراکش، ترکیه و زامبیا کاربرد داشتهاند. این گزارش نشانگر آن است که ایران تا سال2023 10فروند هلیکوپتر بل داشته است که دو فروند آن مورد استفاده نیروی هوایی بوده و بقیه توسط نیروی دریایی استفاده میشدهاند.
تهران در دوران حکومت پهلوی دوم تا انقلاب1357 مشتری پر و پا قرص صنایع هواپیماسازی غیرنظامی و نظامی آمریکا بود و از متحدان نزدیک ایالات متحده بهشمار میرفت. جمهوری اسلامی با وجود تحریمهای آمریکا که تهیه قطعات یدکی را برای تهران بسیار دشوار کرده است، همواره در تلاش بوده تا ناوگان فرسوده خود را فعال و در آسمان نگه دارد. شرکت بل که در سال1935 تاسیس شد و در سال1960 زیرمجموعه گروه صنعتی «تکسترون» قرار گرفت، هنوز جزو تولیدکنندگان هلیکوپتر است. این شرکت در سال1946 برای اولینبار مجوز ساخت هلیکوپتری را دریافت کرده که برای استفاده غیرنظامی در نظر گرفته شده بود.
یک سال بعد شرکت بل یک هواپیمای آزمایشی «بل ایکس-1» را ساخت که «چاک ییگر» خلبان آن شد و اولین انسانی بود که در سال1947 از سرعت صوت فراتر رفت.
پیشرفت طرح بل-212 از سال 1972 با سفارش دولت وقت ایران سرعت گرفت. در این سال ایران که به دنبال یک بالگرد مناسب برای شرایط اقلیمی و جغرافیایی مرتفع و گرم بود یک فروند بل-212 را دریافت کرد و بعد از طی مراحل بررسی قرار شد صدها فروند از این بالگرد به همراه 200فروند از بالگرد تهاجمی همخانواده ایاچ-1 کبرا برای ارتش شاهنشاهی ایران ساخته شوند. در سال1972 قراردادی 500میلیون دلاری برای 287فروند از این بالگرد به امضا رسید.
سفارش ایران به قدری بزرگ بود که یک شعبه جدید برای تولید مدل سفارشی ایران تاسیس شد. شرکت بل همچنین کارخانهای را در اصفهان تاسیس کرد تا حدود 400فروند از این بالگرد و مدل بزرگتر و دوموتوره آن بل-212 استی (50 فروند بل-212-آ و 350 فروند بل-212-استی) در آن ساخته شوند. از سال1972 کار روی طراحی یک مدل مطابق با نیازهای ایران آغاز شد. در این مدل که بل-212 آ نام داشت، یک موتور پرقدرتتر نصب شدهبود. بل-212 با موتور لیکومینگ التیسی4بی-8 (2930 اسب بخار) و پروانه ارتقایافته خود توانایی حمل میزان بار بیشتر و عملکرد بهتری در آبهوای گرم و ارتفاعات بالا داشت.
هوای گرم و ارتفاع بالا از سطح دریا دشوارترین شرایط اقلیمی برای پرواز بالگردهاست و این وضعیت جغرافیایی در ایران زیاد دیده میشود. اولین مدل بل-212آ در سال 1974 به پرواز درآمد. اولین فروند از مدل تولیدی بل-212 در 26 آوریل 1975 در اختیار ارتش ایران قرار گرفت و سه روز بعد سرلشکر منوچهر خسروداد فرمانده هوانیروز ایران و کلم ای بیلی خلبان آزمایشگر ارشد شرکت بل، پنج رکورد جدید را با آن به ثبت رساندند. بالگرد آنها در یکدقیقه و 58ثانیه به ارتفاع 3 هزار متری رسید، پس از 5دقیقه و 13ثانیه در ارتفاع 6هزار متر از سطح دریا قرار گرفت، در 15دقیقه و 5ثانیه از 9هزار متر عبور کرد، 30ثانیه در ارتفاع 9010متری دوام آورد و بیشترین ارتفاعی که توانست لمس کند 9070متر بود. مدل بعدی تولیدی بل-212 برای ایران یک مدل مخصوص برای عملیات جستوجو و نجات با نام بل-212 سی بود.
در مجموع 293 فروند از مدل بل-212آ و 39 فروند از مدل بل-212سی تا هنگام انقلاب اسلامی به ایران تحویل داده شده بود.
بالگردهای تولید شرکت بل از معروفترین و آشناترین بالگردها در سراسر دنیا هستند که هم در انواع نظامی برای استفاده نیروهای مسلح کشورهای مختلف و هم در گونههای غیرنظامی برای مقاصد تجاری تولید میشوند. کارخانههای اصلی این شرکت در فورتورث و آرماریلو واقع در تگزاس و همینطور در ایالت کبک کانادا واقع شدهاند. شرکت بل همکاری نزدیکی نیز با شرکت آگوستا بالگردساز ایتالیایی داشت و از دیرباز بسیاری از طراحیهای شرکت بل در کارخانههای آگوستا نیز تولید میشدند.
لینک کوتاه:
https://www.payamekhuzestan.ir/Fa/News/873893/