پیام خوزستان

آخرين مطالب

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام مقالات

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام
  بزرگنمايي:

پیام خوزستان - ایسنا / سید علی میرافضلی از یافتن رباعی‌ای از خیام خبر داد که تاکنون در هیچ متن دیگری به نام خیام دیده نشده و در این باره‌ گفته است: « با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد.»
سید علی میرافضلی، شاعر و رباعی‌پژوه در کانال چهار خطی (رباعی فارسی، به روایت: سید علی میرافضلی) در این‌باره نوشته است: 
«دوست پژوهشگرم جناب حسین کیا مرا به دستنویس کهنی از محاسن الکلام مرغینانی رهنمون شدند که در ظَهر آن، دو بیت عربی و یک رباعی به اسم خیّام درج شده است. دستنویس مذکور به شمارۀ 159 در کتابخانۀ حاجی بشیرآقا (ایوب) ترکیه نگه‌داری می‌شود. بخش اول این نسخه حاوی محاسن الکلام در علم بدیع به زبان عربی است و در صفحۀ عنوان از تصنیفات الشیخ الامام ابوالحسن نصر بن الحسن المرغینانی رحمه الله دانسته شده است. این ابوالحسن نصر مرغینانی از ادبای اوایل قرن پنجم هجری بوده است و رادویانی در ترجمان البلاغه و رشید وطواط در حدایق السحر از کتاب او بهره بُرده‌اند. بخش دوم دستنویس، جلوه الالفاظ منسوب به ادیب نظام‌الدین ابراهیم مؤذنی است.

در ورق آخر، یادداشتی است که طبق آن تألیف کتاب مذکور در ربیع الاول سال 453 ق به پایان رسیده است. در همین ورق، یادداشت مقابله‌ای دیده می‌شود که نشان می‌دهد کتاب در اواسط قرن هفتم کتابت شده است: قوبل مع نسخه مصحّحه فی شهرالله الاصب رجب عمّت برکته الواقع فی سنه اثنی خمسین ستمائه.
باری در ظهر این دستنویس کهن، اشعاری به فارسی و عربی درج شده که چهار بیت آن به نام «عمر خیّام» است:
عمر خیّام
تدینُ لی الدنیا بل السبعه العلی
بل الأفق الأقصی إذا جاش خاطری
أصوم عن الفحشاء جَهراً وخُفیهً
عفافی و إفطاری بتقدیس فاطری
وله
ای بندۀ امر نافذت آهن و موم
منقاد تو را طبایع و چرخ و نجوم
این نکته نمی‌شود کسی را معلوم
ظلم از تو روا نیّ و ... مظلوم
دوبیت عربی، بخشی از قطعه‌ای است که شهرزوری آن را در نزههالارواح، با اختلافاتی در کلمات، از سروده‌های خیّام دانسته است(چاپ ترکیه، 739). اما رباعی فارسی تا کنون در هیچ متن دیگری به نام خیّام دیده نشده و نویافته تلقی می‌شود. با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد. متأسفانه به دلیل فرسودگی نسخه، کلمه‌ای در مصراع چهارم خوانده نمی‌شود. این رباعی را در منابعی که داشتم نیافتم و تمکیل آن میسّر نیامد. نسخه، متعلّق به یک فرد فارسی زبان بوده و در هوامش بعضی اوراق، ابیات و اشعاری به فارسی دیده می‌شود که به قدمت صفحۀ نخست نیست.
محاسن الکلام مرغینانی یک نوبت به اهتمام استاد محمد فشارکی در اصفهان به چاپ رسیده و تا آنجا که می‌دانم نسخۀ کهن بشیرآقا در دسترس مصحّح نبوده است. از دوست فاضلم جناب شیخ الحکمایی برای خواندن تاریخ مقابلۀ نسخه سپاسگزارم. ‏..

لینک کوتاه:
https://www.payamekhuzestan.ir/Fa/News/873645/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

فؤاد ایزدی: بداخلاقی‌های مناظرات غرب نباید در انتخابات ما باشد

پیش‌بینی ‌وقوع‌ دمای بالای 50 درجه در خوزستان در 6 روز متوالی

فیلم | آتش سوزی در اسکله آبادان

اقامه نماز عید سعید قربان در آبادان

لزوم تقویت اندیشه دینی توسط کاندیدای اصلح

سه واحد صنعتی و کشاورزی در آذربایجان شرقی افتتاح شد

امام جمعه کاشان: مناظره‌های انتخاباتی با رعایت حدود الهی باشد

لزوم حفظ اقتدار نظام اسلامی در انتخابات

اعتراض باشگاه سپاهان و مس رفسنجان کارساز شد؟

اقامه نماز عید قربان در حسینیه سنندج

تاثیرگذارترین سکانس سریال «لحظه گرگ و میش»

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک حالا در 100 کشور جهان در دسترس است

خوشحالی هواداران تیم رونالدو از جدایی گلر مطرح!

مورد عجیب دو ستاره رئال در جام ملت‌های اروپا

اولین تصمیم مهم اسطوره رئال مادرید در النصر!

رحیم گیوی: گرایی ناراحت شکست برادرش بود

سرمربی سابق ایران در اروپا قهرمان شد!

رئیس فدراسیون والیبال فقط ژاپن را دوست نداشت!

پیش‌بینی جدید رییس اتحادیه طلا درباره قیمت‌ها

ترجمه «کودک خوب من» به کتابفروشی‌ها آمد

نظر عضو کارگزاران درباره پزشکیان، پورمحمدی، جلیلی، قالیباف، زاکانی و قاضی زاده

امشب؛ اولین مناظره نامزدهای انتخابات

اظهارات حاج‌علی‌اکبری در خطبه‌های نماز عید قربان درباره مشارکت حداکثری در انتخابات

واکنش وزارت خارجه به بیانیه 3 کشور اروپایی درباره برنامه هسته‌ای ایران

امام جمعه موقت دزفول: نامزدهای رییس جمهوری عزت ملی را فدای منافع جناحی نکنند

سکانس بامزه از فیلم به یاد ماندنی «یه حبه قند»

جزییات فیلم‌های سینمایی تلویزیون در عید قربان

خوزستان، پرچم‌دار کشتی ایران در المپیک

چشمک شش رکورد مهم به کریستیانو رونالدو

نگاهی به حضور برادران المپیکی ایران

انگلیس و فرانسه در رقابت برای عنوان گران‌ترین تیم یورو

شکوه بندگی مردم خداجوی خرمشهر در عید قربان

نانو کورکومین به درمان بیماری‌های عصبی کمک می‌کند

میلان علاقه‌ای به جذب متس هوملس ندارد

ناپولی آب پاکی را روی دست نمایندگان کواراتسخلیا ریخت

حمله باورنکردنی هافبک برزیلی به مدیررسانه!

غیبت نگران کننده ستاره در تمرینات اسپانیا

انتقاد از ساوتگیت؛ این تیم خوب تمرین نکرده!

خوزستان پرچم‌دار کشتی ایران در المپیک

نماز میلیونی عید قربان در پاکستان؛ تجلی وحدت و فریاد آزادی فلسطین

سفر فرستاده ویژه آمریکا به فلسطین اشغالی

کلهر: اوسمار‌ به خودش ظلم کرد

معرفی 30 مربی خارجی به مدیران پرسپولیس

ژست خداحافظی آقای گل در نقش جهان

غول‌کشی در جام حذفی تبعات دارد!

سپاهان این هواداران را در آزادی می‌خواهد!

تبدیل شدن ورزشگاه فوتبال آمریکایی به استخر شنای انتخابی المپیک

کارزار قتل و جنایت ادامه دارد: فقط مقاومت؛ اسرائیل را به نقطه انفجار می‌رساند

پاسخگویی به بیش از 76 هزار تماس به سامانه 141

آماده سازی 607 شعبه اخذ رای در اهواز+فیلم