بزرگنمايي:
پیام خوزستان- این الگوی ذهنی آنقدر تکرار شد که باعث
تقاضای بیش از حد داوطلبان برای ورود به این دو رشته شد تا جایی که در دهه
80 شاهد افزایش تعداد دانشگاههای وزارت علوم بودیم و حالا شاهد افزایش
ظرفیت رشته های پزشکی بدون در نظر گرفتن برنامه دقیق برای آینده شغلی
فارغ التحصیلان هستیم.
توسعه مراکز آموزش عالی تا جایی پیش رفت که امروز با تعداد زیادی از فارغ التحصیلان بیکار و صندلیهای بدون متقاضی مواجه هستیم.
دکتر علی حقیقی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص اظهار کرد: جدا از مسائل اقتصادی که بر
کشور حاکم شده و باعث بیکاری شده است؛ دولتی بودن اقتصاد، افزایش جمعیت،
وابستگی به نفت و تحریمهای اقتصادی همگی باعث شدهاند بخشی از مشکلات
مربوط به بیکاری شکل بگیرد.
وی افزود: توزیع نامتوازن صنایع در کشور
نیز از عللی است که باعث شده در بخشی از کشور مهندسان بیشتری مشغول به کار
شوند و در بخشی بیکاری بیشتری وجود داشته باشد که این مساله به دلیل صنعتی
نبودن برخی استانها است. بیکاری مهندسان همه جای کشور یکسان نیست و البته
بحث بیکاری در تمام رشتهها وجود دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
گفت: بخشی از بیکاری فارغ التحصیلان مهندسی به عملکرد برنامهریزان باز
میگردد. هدفگذاری برای مهندسان و اقتصاد صنعتی شرایط خوبی ندارد و طبیعتا
این مساله، ارتباط مستقیمی با بیکاری مهندسان دارد.
توسعه عجیب و غریب آموزش و کاهش کیفیت علمی مهندسان
حقیقی ادامه داد: توسعه عجیب و غریب
آموزش عالی در سالهای اخیر، باعث شده تعداد زیادی از افراد متقاضی شغل
باشند در حالی که ظرفیت و زیرساخت کشور متناسب با این تعداد نیست و از طرف
دیگر نیز موجب میشود کیفیت علمی و آموزشی دانشجویان کاهش پیدا کند. ممکن
است تعداد زیادی دانش آموخته تربیت کنیم اما آن گونه که باید مهندس در
معنای واقعی آن تربیت شود، در گذشته بیشتر بود؛ شاید دانشگاهها افرادی که
مورد نیاز وضعیت کنونی کشور هستند را تربیت نمیکنند.
رشته ریاضی فیزیک و فنی مهندسی از چشم جوانان افتاده است
وی عنوان کرد: متاسفانه برآیند همه این
مسائل باعث شده است که رشته ریاضی فیزیک در مدرسه و فنی مهندسی در دانشگاه
از چشم جوانان بیفتد. امسال تعداد متقاضیان رشته ریاضی در کنکور از تعداد
متقاضیان هنر نیز کمتر شده است و این در حالی است که یک زمانی رشته ریاضی
فیزیک حرف اول را بین دیگر رشتهها میزد اما وضعیت الان این گونه است.
کشور ما در حال توسعه است و به مهندس نیاز دارد
عضو هیات علمی عمران دانشگاه شهید چمران
اهواز با اشاره به برنامهریزی بدون آیندهنگری در آموزش عالی یادآور شد:
کشور ما در حال توسعه است و قطعا نیاز اول آن افراد تحصیلکرده فنی مهندسی
است در حالی که کشورهای توسعهیافته بیشتر به رشتههای علوم انسانی نیاز
دارند.
حقیقی با اشاره به موثر بودن وضعیت
اقتضادی بر بیکاری افزود: با توجه به وضعیت تحریم و تورم اقتصادی در کشور
به نظر میرسد برنامهای به آن صورت برای توسعه بخشهای مختلف مهندسی وجود
ندارد و به طور عموم به نظر میرسد کیفیت خروجی دانشجویان رشتههای مهندسی
نامناسب است.
فرش قرمز کشورهای خارجی زیرپای مهندسان و نخبگان ایرانی
وی ادامه داد: کشورهای خارجی زیر پای
جوانان نخبه ما، فرش قرمز انداختهاند و جوانان نخبه خیلی راحت پذیرش
میگیرند. یک زمانی صحبت از فرار مغزها بود اما الان این گونه نیست و هر
کسی در رشتههای فنی و پزشکی با معدل خوب راحت پذیرش میشود و متاسفانه این
گونه نخبگان را از دست میدهیم. همه اینها باعث میشود که بازار کار و کسب
و کار مهندسی افت پیدا میکند.
کاهش بیکاری با فعال شدن بخش خصوصی
حقیقی تاکید کرد: عمده اقتصاد ما در کشور
دولتی است در حالی که کسب و کارهای مهندسی دولتی در همه جای دنیا تغیر کرده
است و به شکل کسب و کار دانش بنیان به معنی واقعی تبدیل شده است. بخش
خصوصی اگر فعال و حمایت شود و توسعه پیدا کند، بازار کار مهندسان خوب
میشود.
عضو هیات علمی عمران دانشگاه شهید چمران
اهواز با اشاره به لزوم سر و سامان دادن به وضعیت آموزشی، گفت: تنها راهی
که اکنون به نظر میرسد این است که سر و سامانی به آموزش عالی داده شود و
جلوی دانشگاهبازی گرفته شود. دانشگاهها نباید اهداف کوتاه مدت داشته
باشند و باید برای مدتی تعداد فارغ التحصیلان مهندسی کاهش پیدا کند و از آن
طرف شرایط تشکیل و رشد دانشگاههای دانش بنیان ایجاد شود. از همه مهمتر
باید امید جوانان به ایجاد اشتغال افزایش پیدا کند.
وقتی از اشتغال مهندسان صحبت میشود باید اقتصاد دولتی را فراموش کرد
حقیقی ادامه داد: اینکه انتظار داشته
باشیم دولت جوابگوی نیاز شغلی همه فارغ التحصیلان باشد، انتظار درستی نیست.
وقتی از اشتغال مهندسان صحبت میکنیم باید اقتصاد دولتی را کلا فراموش
کنیم زیرا نه تنها در ایران بلکه هیچ دولتی ظرفیت اشتغال این تعداد از
مهندسان را ندارد. بنابراین وقتی در این باره صحبت میشود باید ببینیم که
بخش خصوصی چقدر فعال است و چقدر حمایت میشود.
عضو هیات علمی عمران دانشگاه شهید چمران
اهواز گفت: موفقیت نسبی وزارت بهداشت در این است که یک وزارتخانه هم متولی
آموزش و هم درمان است و این باعث شده که سالها فارغ التحصیلان این
وزارتخانه مشغول به کار شوند اما در رشتههای فنی و مهندسی، هر دانشگاه هر
جا خواست رشته راهاندازی میکند. به عنوان مثال در مناطقی که بویی از نفت
وجود ندارد رشته مهندسی نفت راهاندازی میکنند و در این رشته رشد متناسب
با نیاز نبوده است.
ارتباط صنعت و دانشگاه سیستماتیک نیست
وی یادآور شد: ارتباط با صنعت و دانشگاه،
نیاز صنعت به دانشگاه و حمایت از فناوری میتواند موثر باشد اما در این
خصوص جزیرهای عمل میشود. اگر بخواهیم همه مشکلات جامعه مهندسی و آموزش
عالی را بگوییم این است که در جزیرههایی کاملا جدا از هم کار انجام
میشود. ارتباط صنعت و دانشگاه ناچیز است و واقعیت این است که این ارتباط
به استعداد و ویژگی خاص و سماجت استاد برمیگردد و سازمانیافته و
سیستماتیک نیست.
حقیقی در پایان عنوان کرد: از طرفی درآمد
مهندسان با توجه به متوسط هزینه زندگی، آنقدر کم است که بسیاری از
دانشجویان خوب مهندسی وارد بازار کار آزاد شدهاند.