بزرگنمايي:
پیام خوزستان- این موزه شهریور 1394 در قراردادی هفت ساله
به بخش خصوصی واگذار شد و واگذاری آن واکنش و اعتراض بسیاری از هنرمندان
را در پی داشت. در سال‌های اخیر آسیب زیادی به ساختمان موزه هنرهای معاصر
اهواز، فضای داخلی موزه و گنجینه موزه که دربرگیرنده آثار ارزشمندی است
وارد شده است. بخش‌هایی از ساختمان موزه دچار آتش‌سوزی شده و چندین بار
مورد سرقت قرار گرفته است.
اخبار و گزارش‌های متعدد و نیز شهادت
شاهدان عینی حاکی از آن است که از موزه هنرهای معاصر اهواز چیزی جز
ساختمانی که از بیرون سرپاست و از درون رو به اضمحلال است باقی نمانده است.
علاوه بر این و مهمتر از همه مخزن موزه است که از قرار آثاری در آن جای
دارند که تحت شرایط خاص نگه‌داری می‌شدند اما با قطع شدن برق مجموعه و جاری
شدن آب در طبقه همکف و محل حفظ آثار به احتمال زیاد این آثار قیمتی و
منحصر بفرد که از هنرمندانی به نام به یادگار مانده آسیب‌های فراوانی
دیده‌اند.
حال که دوره واگذاری موزه هنرهای معاصر
اهواز به سر آمده و زمان بازپس‌گیری آن فرارسیده باید دید چه آینده‌ای در
انتظار تنها موزه کلانشهر اهواز است. اهواز که مرکز استانی است که بهشت
باستان‌شناسان لقب گرفته و از داشتن موزه اشیای تاریخی و باستانی محروم است
همین یک موزه را دارد که از نوع هنری است و در حق‌اش اجحاف تام و تمام شد.
قصه بازستاندن موزه هنرهای معاصر اهواز
مثنوی هفتاد من کاغذ است و در برهه‌های مختلف تلاش‌هایی برای ارجاع آن صورت
گرفت که یا از همان ابتدا در نطفه خفه شدند و یا راه به ترکستان بردند و
گرهی بر دیگر گره‌های کور آن افزوده شد و کلاف سردرگمی از کار درآمد که
مپرس!
در گزارش حاضر هم بر اظهارات برخی مسؤولان
استانی در خصوص برگرداندن موزه به مجموعه ارشاد خوزستان مروری داشته‌ایم و
هم نظر تنی چند از دست‌اندرکاران اجرایی و هنری هنرهای تجسمی و نیز
پیمانکار موزه را در خصوص علت تعطیلی و وضعیت کنونی آن و در رأس همه
لازمه‌های احیای این مرکز فرهنگی را جویا شده‌ایم.
با این همه، چند پرسش مطرح است که شاید
دغدغه ذهنی کسانی باشد که از دور یا نزدیک پیگیر حال و روز موزه هنرهای
معاصر اهواز بوده‌اند؛ پس از باز پس‌گیری موزه آیا باز قرار است به بخش
خصوصی و پیمانکاری دیگر واگذار شود؟ آیا دستورالعمل یا بخشنامه‌ای که این
کار را الزامی اعلام کرده در همه جا به طور یکسان به اجرا درآمده یا فقط
دامنگیر موزه اهواز بوده است؟ جبران خسارات وارده به ساختمان موزه و آثار
گران‌بهای موجود در آن بر عهده کیست؟ چه کسی جوابگوی تعطیلی درازمدت این
موزه است؟ آیا روند واگذاری این موزه قانونی بوده و آیا با عاملان تعطیلی
چند ساله و تخریب‌هایی که در آن صورت گرفته برخورد خواهد شد؟ از همه مهمتر
به طور حتم این است که تکلیف حقوق مادی و معنوی زایل شده هنرمندان در این
چند ساله چه می‌شود؟
در خصوص بازستاندن موزه هنرهای معاصر
اهواز صادق خلیلیان استاندار خوزستان، زمانی اعلام کرد: موزه هنرهای معاصر
اهواز به بخش خصوصی واگذار و سال‌ها است که رها شده و مقرر است این موزه به
وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برگردد تا اقداماتی برای بهره‌برداری آن انجام
شود و شاهد موزه هنرهای معاصری در شان مردم خوزستان باشیم.
محمد جوروند، مدیر کل
سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان، هم با اشاره به آثار موجود در مخزن
موزه در گفت‌وگویی با ایسنا گفته بود: از آنجا که ما هنوز از مخزن موزه
هنرهای معاصر بازدید نکرده‌ایم و آقای منوچهری مدیر موزه اجازه ورود به این
مجموعه را نمی‌دهد ما اطلاع دقیقی از وضعیت آثار موجود در مخزن موزه
هنرهای معاصر نداریم اما بنا به پیش‌بینی خودمان و با توجه به قطعی طولانی
برق امکان آسیب دیدن این آثار به علت گرمای زیاد و نبود تهویه مناسب وجود
دارد. به همین خاطر پیش‌بینی می‌کنیم که تخریبی در این آثار به وجود آمده
باشد که برای اطمینان از این موضوع باید از مخزن موزه هنرهای معاصر بازدید
کرد.
امین بختیاری عضو هیات
مؤسس انجمن هنرهای تجسمی استان خوزستان در گفت و گو با ایسنا، اظهارکرد: از
جلسه‌ای که با مدیریت اداره ارشاد داشتم نتیجه می‌گیرم که هنوز هیچ
برنامه‌ای برای موزه هنرهای معاصر استان وجود ندارد.
وی با بیان اینکه بحث مدیریت یک موزه با
مدیریت یک انجمن مقوله کاملاً جداگانه‌ای است تصریح کرد: مدیریت موزه در
جهان رشته تخصصی است که تدریس می‌شود و رفتار متولیان ارشاد اسلامی در واقع
کج‌فهمی از کاربرد موزه هنرهای معاصر است.
این هنرمند تاکید کرد: اگر مسؤولان ارشاد
با انجمن هنرهای تجسمی و هنرمندان این حوزه جلسه‌ای برگزار کنند توانایی
ارایه راهکارهای متعددی را داریم و می‌توانیم بخش عمده‌ای از مدیریت موزه
را به عهده بگیریم ولی به شرط اینکه حمایتی انجام شود.
او با اشاره به ارزش میلیاردی گنجینه‌های
موزه و با تاکید بر اینکه موزه به عنوان سرمایه ملی همواره حمایت و
برنامه‌ریزی مدیریتی می‌طلبد گفت: متاسفانه با فقر فرهنگی و هنری حاکم بر
جامعه و با هزینه‌های بالای 80 میلیون برای شارژ ماهیانه موزه نمی‌شود از
موزه درآمدزایی داشت و تنها با حمایت فضاهای دولتی این امر امکان‌پذیر است.
بختیاری گوشزد کرد: حتی اگر موزه به بخش
خصوصی واگذار شود و آن بخش نیز عملکرد خاص خودش را داشته باشد این معضل
همواره وجود خواهد داشت که با چه سواد و دانشی این بخش می‌توان موزه را
اداره کرد. بنابراین این مساله مبهم است و نیاز است که واضح و روشن شود.
عضو انجمن هنرهای تجسمی استان خوزستان با
اشاره به آسیب کلی سیستم موزه و با اظهار اینکه چندین میلیارد برای بازسازی
موزه لازم است تصریح کرد: از دهه 70 تا 1401 در فضاهای اداره ارشاد هیچ
گونه تحولی ندیده‌ام و متاسفانه مدیران هیچ وقت برای مردم و جامعه هنرمندان
شفاف و واضح صحبت نکرده‌اند.
در همین باره رضا دیلمی عضو
هیات مؤسس انجمن هنرهای تجسمی خوزستان در گفت و گو با ایسنا از وضعیت
نامشخص آثار دومین موزه هنرهای معاصر اهواز ابراز نگرانی کرد و گفت: اطلاع
دقیقی از وضعیت گنجینه موزه هنرهای معاصر وجود ندارد و به طور قطع اگر این
گنجینه از بین برود بازپس‌گیری موزه نیز ضایعه‌اش را برطرف نخواهد کرد.
او اظهار کرد: در حال حاضر موزه هنرهای
معاصر اهواز صرفا زمینی به نام موزه است و بالای 20 میلیارد تومان نیاز است
تا دوباره به روز اول قبل از واگذاری یعنی هفت سال پیش برگردد.
دیلمی با اشاره به اینکه هنگام واگذاری
موزه به بخش خصوصی سید حسین فدایی رییس وقت موزه هنرهای معاصر اهواز بود
خاطرنشان کرد: در سال‌های ریاست ایشان هیچ وقت نفهمیدیم که از آثار هنری
متعلق به موزه و آثار به امانت گذاشته شده در موزه هنرهای معاصر اهواز
فهرستی تهیه و ارایه داده شده است یا نه و می‌شود این گونه بگویم که اصلاً
چیزی باقی مانده که بشود بررسی آن را کرد!؟
دیلمی با اظهار اینکه قرارداد موزه در 31
مرداد 1401 به پایان می‌رسد تاکید کرد: در این سال‌ها حداقل باید با بانیان
واگذاری غیرقانونی موزه برخورد می‌شد و پیش‌بینی می‌کنم تا سال‌های دیگر
همچنان موزه تعطیل بماند و کشمکش حقوقی وجود داشته باشد.
عضو انجمن هنرهای تجسمی خوزستان با اشاره
به وضع اسف‌بار ساختمان موزه و با بیان اینکه اگر گنجینه موزه وجود نداشته
باشد موزه عضو حیاتی‌اش را از دست خواهد داد عنوان کرد: شاید ساختمان موزه
بازسازی شود یا حتی شاید بشود در مکان دیگری موزه ساخت اما سؤال مهم این
است که بعد از بازپس‌گیری موزه سازوکارهای قانونی برای بهبود وضعیت موزه
توسط مسؤولان مربوطه وجود دارد؟
دیلمی خاطرنشان کرد: اگر اولیای ارشاد
بتوانند به این سؤال پاسخ دهند و دنیای هنر و هنرمندان را برگردانند،
هنرمندان هر کاری را برای همکاری و کمک انجام خواهند داد ولی با تداوم این
شرایط اسف‌بار بهبود این وضعیت خواب و خیالی بیش نیست.
همچنین محمد منوچهری پیمانکار
موزه هنرهای معاصر اهواز، با اشاره به علت درازمدت موزه هنرهای معاصر
اهواز به ایسنا گفت: عدم پایبندی تعهدات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بخش
خصوصی منجر به تعطیلی موزه هنرهای معاصر اهواز در چند سال اخیر شده است.
وی بیان کرد: موزه هنرهای معاصر اهواز
هنگام تحویل به بخش خصوصی یک ساختمان فرسوده با بافت قدیم بود که بخش خصوصی
آن را به بهترین شکل به بهره‌برداری رساند.
منوچهری ادامه داد: نزدیک به 20 میلیارد
تومان اثر وارد موزه کردیم، نمایشگاه‌های بین‌المللی که چند صد میلیون
هزینه داشت برپا کردیم، تندیس بزرگترین هنرمندان را در موزه گذاشتیم و
هزینه‌های چند میلیاردی در این بخش انجام شد ولی علی‌رغم همه تلاش‌ها مجال
عرض ایده‌ها، کار فرهنگی و هنری و کسب سود از ما گرفته شد.
او با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی طبق قرارداد وعده‌های زیادی برای حمایت و همکاری با بخش خصوصی داد
اظهار کرد: متاسفانه شاهد بودیم که علی‌رغم قرارداد سازمان آب و برق برق
موزه را قطع کرد و بعد از تغییر چندین مدیریت و اختلاف نظر میان مدیران
مختلف و بهانه نبود اعتبار برای واگذاری موزه به بخش خصوصی تفکر و عمل
اساسی برای این بخش در نظر گرفته نشد و فقط شاهد بی‌تفاوتی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی بودیم که ضربه و آسیب شدیدی به بخش خصوصی وارد کرد.
وی خاطرنشان کرد: بعد از برگزاری جلسه‌ها و
انجام نامه‌نگاری‌های متعدد در نتیجه دادگاهی که به نفع ما رای داد وزارت
ارشاد برای برگشت هزینه‌ها در حد حرف به توافق رسیدند ولی در عمل شاهد این
بودیم که هنگام پرداخت هزینه‌های چند میلیاردی و سرمایه‌گذاری انجام شده
نبود اعتبار، ترس یا امضای مسؤول خاصی را بهانه می‌کنند که متاسفانه این
امر منجر به این شد که بعد از هشت بار توافق هیچ عملی صورت نگیرد و همچنان
از بخش خصوصی هیچ حمایتی نمی‌شود.
در همین حال رضا کلاه‌کج مدیر
کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان، پس از این مصاحبه منوچهری اعلام کرد که
این اداره کل آمادگی خود را جهت تشکیل نشست مطبوعاتی با حضور اصحاب رسانه،
کارشناسان حقوقی و هنرمندان استان به منظور دریافت مدارک و مستندات آقای
محمد منوچهری (پیمانکار موزه) و ارایه مدارک مستند مبنی بر غیرواقعی بودن
ادعاهای ایشان را اعلام می‌دارد تا به صورت علنی بررسی و قضاوت را برعهده
مردم بسپارد.