پیام خوزستان - زومیت / پژوهشی که با جایزه طنزآمیز ایگ‌نوبل شروع شد، حالا به روشی انقلابی برای نجات بیماران مبتلا به نارسایی تنفسی تبدیل شده است.
گروهی از دانشمندان که در سال 2024 به پاس کشف اینکه برخی پستانداران می‌توانند از راه مقعد نفس بکشند، جایزه طنزآمیز ایگ‌نوبل را دریافت کرده بودند، حالا به مرحله‌ای رسیده‌اند که یافته‌هایشان می‌تواند واقعاً در پزشکی کاربرد داشته باشد. آن‌ها نخستین آزمایش انسانی روشی به نام «تهویه روده‌ای» را با موفقیت انجام داده‌اند که در آن، اکسیژن از راه روده بزرگ وارد بدن می‌شود تا به بیماران مبتلا به نارسایی شدید تنفسی کمک کند.
بازار ![]()
به‌گزارش نیواطلس، پژوهش به سرپرستی گروهی از دانشمندان ژاپنی و آمریکایی انجام شده است و هدفش بررسی این بود که آیا می‌توان اکسیژن را از طریق روده به بدن رساند تا در شرایطی که ریه‌ها آسیب دیده یا عملکرد طبیعی خود را از دست داده‌اند، بدن همچنان بتواند اکسیژن دریافت کند و از صدمات بیشتر جلوگیری شود یا خیر.
در آزمایش، 27 مرد سالم بین 20 تا 45 سال شرکت داشتند و به هر داوطلب، مقدار مشخصی از مایع ویژه‌ای به نام پرفلوئوردکالین ازطریق مقعد تزریق شد. این مایع ویژگی منحصربه‌فردی دارد: می‌تواند مقدار زیادی اکسیژن را در خود حل و آن را به بدن منتقل کند. داوطلبان موظف بودند این مایع را تا 60 دقیقه در بدن خود نگه دارند.
پژوهشگران در طول آزمایش وضعیت عمومی بدن داوطلبان، علائم حیاتی و نتایج آزمایش‌های خون و عملکرد اندام‌های داخلی را زیر نظر داشتند تا ایمنی روش را بسنجند. نتایج نشان داد که رویکرد مورد آزمایش از نظر ایمنی کاملاً قابل‌قبول است و فقط عوارض خفیفی مانند نفخ یا احساس ناراحتی در ناحیه شکم گزارش شد. عملکرد کبد و کلیه همه داوطلبان طبیعی باقی ماند و هیچ عارضه‌ی مهمی مشاهده نشد.
به گفته‌ی سرپرست پژوهش، داده‌های آزمایش نخستین شواهد انسانی از ایمن‌بودن روش تهویه درون‌روده‌ای هستند، اما هنوز درباره‌ی میزان کارایی آن برای رساندن اکسیژن به خون نمی‌توان قضاوت قطعی کرد. گام بعدی در این تحقیقات، بررسی مقدار دقیق اکسیژنی است که ازطریق این روش می‌تواند وارد جریان خون شود و تعیین اینکه چه حجم مایعی و برای چه مدت زمانی لازم است تا بیشترین اثر را داشته باشد.
از روش تهویه درون‌روده‌ای می‌توان به‌عنوان راهکاری نوآورانه در شرایط بحرانی مانند آسیب شدید ریه یا مسدود شدن مجرای تنفسی استفاده کرد.
ایده‌ی پژوهشگران از مطالعه روی برخی گونه‌های ماهی و خزندگانی الهام گرفته شده است که قادرند در شرایط کمبود اکسیژن، از طریق بخش‌هایی از دستگاه گوارش خود اکسیژن جذب کنند. در واقع، برخی جانوران می‌توانند از پوشش داخلی روده یا مقعد برای تبادل گاز استفاده کنند؛ پدیده‌ای که در زیست‌شناسی به آن «تنفس کواکال» گفته می‌شود.
دانشمندان امیدوارند اگر رویکرد مورد بحث در انسان‌ها نیز مؤثر باشد، بتوان از آن در شرایط بحرانی استفاده کرد؛ برای مثال، زمانی که مجرای تنفسی بیمار مسدود شده، ریه‌ها به شدت آسیب دیده‌اند، یا دستگاه‌های تنفسی معمولی کارایی ندارند. در چنین مواقعی، انتقال اکسیژن از راه روده می‌تواند به‌عنوان روشی کمکی، جان بیماران را نجات دهد.
به این ترتیب، پژوهشی که زمانی به‌دلیل عنوان غیرمعمولش به چشم شوخی علمی دیده می‌شد، درحال تبدیل شدن به راهی نوآورانه برای درمان بیماران مبتلا به نارسایی شدید تنفسی است و نشان می‌دهد که چگونه حتی ایده‌های غیرمنتظره هم می‌توانند به پیشرفت‌های واقعی در علم و پزشکی منجر شوند.