پیام خوزستان - آخرین خبر /فیلم پیرپسر، از زمان ساخت تا اکران، با واکنش‌های متنوعی همراه بوده و از زوایای گوناگونی قابل بررسی است؛ از پدرسالاری و شکاف نسلی گرفته تا تضاد میان عشق و بقا. اما در این نوشتار، ما بر بحران طبقه متوسط تمرکز خواهیم کرد. هشدار: این متن ممکن است بخش‌هایی از داستان فیلم را لو بدهد.
✍️وقتی به لوکیشن سکانس‌ها دقت می کنیم عمده اتفاقات درون یک خانه ای اتفاق می افتد که به نظر می رسد زمانی عمارتی باشکوه و پرزرق و برق بوده است. حتی از دیالوگ بین شخصیت ها معلوم می شود این خانه که متعلق به پدر همسر شخصیت غلام بوده، بعد انقلاب در معرض مصادره بود.
✍️به نظر می رسد کارگردان با این عناصر و دیگر مواردی که در ادامه می آید سعی کرده است وضعیت طبقه متوسط بعد از انقلاب را روایت کند. پسر بزرگتر خانواده(شخصیت علی) حامل نمادهای مهمی است و گویا نقش پیامبرگونه ای دارد. این شخصیت، نسلی کتابخوان از طبقه متوسط، سرخورده توسط اکثریت و جویای معنا را نشان می دهد.
✍️پدرخانواده(غلام) که به نوعی صاحب خانه است و پولدار است، طبقه متوسطی را نشان می دهد از منطق و تفکر ناامید است و به دلایل گوناگونی از جمله چالش های زندگی و سرکوبی ها به اعتیاد گرفتار شده است. همچنین بیانگر نسلی شکست خورده است که عقده پیروزی دارد و مدام می خواهد فرزندانش را با به رخ کشیدن زرنگ‌بازی ها و پیروزی ها تحقیر کند.
✍️ روی دیگر طبقه متوسط در فیلم را می توان در صحنه ای دید که علی وارد کتاب فروشی که در ان کار می کند می شود و از تابلوی کتاب فروشی به نظر می رسد از آن دست کتاب فروشی های زنجیره ای است. بعد از آن سکانس قابل تامل گفتگوی رئیس کتاب فروشی با علی را داریم که خطاب به او می گوید: «ما کارگر میخواهیم نه متفکر» این‌جا جامعه ای را می بینیم کتاب فروش زنجیره ای در آن همچون فئودال های حاکم بر بازار، به کتاب و اندیشه به مثابه یک کالا نگاه می کند. یعنی اندیشه‌ورزی را چون به تولید کالای پرفروش منجر نمی شود و بازار را کُند می کند، طرد می کند. آن ها کارگری مطیع می خواهند نه انسانی متفکر و آزاد! انسانی که همه تمرکزش در تولید ثروت باشد. همچنین دوست ندارند انسانی آگاه تر و باسواد تر از آن ها وجود داشته باشند.
بازار ![]()
✍️از طرف دیگر شخصیت رعنا را داریم که دوست دارد یک زن موفق و مستقل باشد و علاقه به فعالیت های هنری دارد اما مجبور است وام بگیرد تا زندگی را بچرخاند. با این وجود تضادهای شکل گرفته در جامعه از سوی مردان، مانع این استقلال می شود حتی تضاد بین عشق و بقا در نهایت او را نابود می کند.
✍️تصویر فیلم از طبقه متوسط در ایران، طبقه ای متضاد و بر ضد هم اند. البته تاکید دارم که جامعه به تصویر کشیده شده در هر فیلمی معمولا ساخت ذهنیت کارگردان و عوامل سینمایی است و لزوما همه عناصر آن، عینیت ندارد.با این همه پیرپسر فارغ از حواشی مطرح شده پیرامون آن فیلمی است که می توان درباره اش اندیشید و بحث کرد.
خبرنگار: محمد جواد خالقی