پیام خوزستان - تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی با هدف حفظ پایداری تولید، ارتقای بهره‌وری انرژی با تکیه بر توان داخلی از فروردین آغاز شد؛ عملیاتی که با مشارکت گسترده نیروی انسانی، حمایت شرکت‌های دانش‌بنیان و رعایت کامل اصول ایمنی، پالایشگاه‌ها را برای تأمین پایدار گاز در زمستان آماده می‌سازد.

به گزارش خبرنگار شانا، پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی، به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع فرآورش گاز طبیعی در کشور، نقشی حیاتی در تأمین انرژی مورد نیاز صنایع، نیروگاه‌ها و مصارف خانگی ایفا می‌کنند. این مجموعه عظیم با تولید بیش از 70 درصد از گاز شیرین کشور، در امنیت انرژی و توسعه اقتصادی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. از این‌ رو حفظ آمادگی عملیاتی، کارایی و ایمنی این تأسیسات، نیازمند اجرای دقیق و منظم برنامه‌های تعمیرات اساسی (اورهال) است. تعمیرات اساسی نه‌تنها به‌عنوان یک فرآیند نگهداشت دوره‌ای، بلکه به‌عنوان اقدامی راهبردی برای افزایش ضریب اطمینان عملکرد تجهیزات، کاهش توقف‌های اضطراری، بهبود راندمان واحدها و پیشگیری از حوادث صنعتی شناخته می‌شود. 
عملیات تعمیرات اساسی در 13 پالایشگاه مجتمع گاز پارس جنوبی هر ساله با هدف کاهش ریسک‌های عملیاتی و افزایش عمر مفید تجهیزات، ارتقای عملکرد و تضمین پایداری تولید در فصل سرد سال برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. امسال نیز تعمیرات اساسی این پالایشگاه زودتر از سال‌های گذشته و از پالایشگاه نهم پارس جنوبی (فاز 12) آغاز شد؛ اقدام‌هایی که با تکیه بر توان داخلی، همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و رعایت کامل استانداردهای ایمنی اجرا می‌شود و نقش مهمی در تأمین پایدار گاز کشور ایفا می‌کند.
گروه خبری شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) هم‌زمان با آغاز تعمیرات اساسی، با حضور در پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی در عسلویه، در گفت‌وگویی اختصاصی با مدیران و مسئولان این مجموعه، به بررسی آخرین وضع تعمیرات، میزان تولید روزانه گاز، همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و اقدام‌های زیست‌محیطی پرداخت. در این گزارش، نکات مهم و تازه‌ای از فعالیت‌های این پالایشگاه کلیدی در تأمین سبد انرژی کشور ارائه می‌شود.

تعمیراتی بدون قطعی جریان انتقال گاز
فریدون حیدری، رئیس مهندسی تعمیرات و نگهداشت مجتمع گاز پارس جنوبی درباره تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های این مجتمع با اشاره به اهمیت حیاتی این مجموعه در سبد انرژی کشور گفت: مجتمع گاز پارس جنوبی با دارا بودن 13 پالایشگاه و یک نیروگاه متمرکز، نقش بی‌بدیلی در تأمین بخش قابل‌توجهی از سبد انرژی کشور ایفا می‌کند؛ نقشی که ضرورت برنامه‌ریزی دقیق، اجرای منسجم و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در فرآیند تعمیرات اساسی این پالایشگاه‌ها را دوچندان می‌کند.
وی با بیان اینکه با توجه به شرایط خاص کشور در حوزه انرژی، اجرای تعمیرات اساسی از حالت فصلی خارج شده و نیازمند پوشش هم‌زمان در فصول گرم و سرد سال شده تا از توقف تولید و هدررفت انرژی جلوگیری شود، ادامه داد: از این‌ رو، هماهنگی بین بخش‌های مختلف بالادستی و پایین‌دستی، دیسپچینگ، مدیریت‌های تهران و مناطق عملیاتی، به‌ شکل گسترده و نظام‌مند دنبال می‌شود تا حتی در زمان تعمیرات، جریان گاز بدون وقفه به خطوط انتقال تحویل شود.
رئیس مهندسی تعمیرات و نگهداشت مجتمع گاز پارس جنوبی با اعلام اینکه برنامه‌ریزی کلان تعمیرات اساسی مجتمع گاز پارس جنوبی برای سال 1404 از آبان‌ پارسال آغاز شد، ادامه داد: پس از طی مراحل طراحی، تأمین و هماهنگی، عملیات اجرایی این تعمیرات از 18 فروردین‌ امسال از پالایشگاه نهم این مجتمع کلید خورد. فاز اول این تعمیرات در مدت 13 روز اجرا شد و فاز دوم از 26 اردیبهشت ادامه یافت. از اول خرداد نیز، پالایشگاه هفتم به‌عنوان سومین واحد وارد مدار تعمیرات شد. بر پایه برنامه‌ریزی انجام‌شده، تعمیرات اساسی 13 پالایشگاه فعال مجتمع تا پایان مهر1404 به‌مدت حدود 198 روز تقویمی انجام می‌شود.
حیدری درباره استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان با بیان اینکه فرآیند تعمیرات اساسی در سه سطح «برنامه‌ریزی کلان»، «برنامه‌ریزی پالایشگاهی» و «پشتیبانی اجرایی» انجام می‌شود، گفت: در بخش پشتیبانی، تأمین قطعات یدکی، خدمات پیمانکاران و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان نقش کلیدی ایفا می‌کنند. در سال‌های اخیر همکاری مجتمع گاز پارس جنوبی با شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور چشمگیری افزایش یافت، به‌طوری که بسیاری از مواد شیمیایی، تجهیزات حساس، کاتالیست‌ها و قطعات خاص که پیش‌تر از خارج کشور تأمین می‌شد، امروز در داخل کشور و از سوی این شرکت‌ها تولید و تأمین می‌شود. نمونه‌هایی نظیر بلوئرهای پیشرفته، کاتالیست‌های خاص و مواد شیمیایی تخصصی با فرمولاسیون بومی ازجمله دستاوردهای این همکاری است.
وی اقدام‌های کاهش زمان تعمیرات و جلوگیری از توقف تولید را چنین توضیح داد: یکی از راهبردهای کلیدی مجتمع در طول تعمیرات اساسی، استفاده از ظرفیت سایر پالایشگاه‌ها در زمان توقف موقت هر واحد است تا وقفه‌ای در فرآیند تولید ایجاد نشود، همچنین تعمیرات به‌گونه‌ای زمان‌بندی می‌شود که از تداخل توقف واحدها و اختلال در تولید جلوگیری شود. افزون بر آن، بهره‌گیری از روش‌های نوین در بازرسی فنی و مهندسی تعمیرات سبب کاهش زمان توقف، افزایش دقت و ارتقای سطح ایمنی در عملیات تعمیرات شد.
توسعه پایدار با افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی
رئیس مهندسی تعمیرات و نگهداشت مجتمع گاز پارس جنوبی درباره وضع راهبردی قطعات یدکی و تجهیزات داخلی بیان کرد: بر پایه ارزیابی‌های انجام‌شده، تمام قطعات عمومی موردنیاز در فرآیند تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها در داخل کشور تولید می‌شود، همچنین برای قطعات حیاتی که با محدودیت‌های ناشی از تحریم مواجه‌اند، با تکیه شرکت بر توان داخل، نسبت به بومی‌سازی و تأمین آنها اقدام شد. به این ترتیب، مجتمع گاز پارس جنوبی در مسیر تحقق اهداف کلان صنعت گاز کشور، با تکیه بر برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت هماهنگ، دانش فنی روز و ظرفیت‌های داخلی، مسیر توسعه پایدار، افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی را با اقتدار دنبال می‌کند.
حیدری درباره چالش‌های موجود در تعمیرات اساسی ادامه داد: در مواردی که کمبود قطعه یدکی وجود دارد، افزون بر تأمین آن از طریق ساخت داخل و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، اقدام‌های اصلاحی مهندسی روی برخی تجهیزات انجام می‌شود تا این نقیصه جبران و عملکرد بهینه آنها تضمین شود، به‌ نحوی‌ که هیچ‌گونه اثر منفی بر دسترس‌پذیری تجهیزات، قابلیت اطمینان سامانه‌ها و در نهایت، تولید پایدار پالایشگاه وارد نشود.
وی با تأکید بر اینکه مجتمع گاز پارس جنوبی از پشتوانه‌ای غنی از نیروی کار متخصص برخوردار است، اظهار کرد: کارکنان رسمی این مجتمع از سطح تحصیلی بالا و تجربه فنی ارزشمندی برخوردارند و نیروهای پیمانکاری نیز از استان‌های همجوار تأمین می‌شوند. در اجرای هر مرحله از تعمیرات اساسی، به‌طور میانگین بیش از 700 نفر نیروی انسانی مشغول به فعالیت هستند.
حفظ تولید روزانه با وجود تعمیرات
رئیس مهندسی تعمیرات و نگهداشت مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به اینکه این مجتمع به‌رغم توقف‌های برنامه‌ریزی‌شده تعمیراتی در برخی پالایشگاه‌ها، سطح کلی تولید روزانه خود را حفظ می‌کند، گفت: مدیریت تولید سبب شده است حتی در زمان اجرای تعمیرات، افت قابل‌توجهی درمجموع تولید حدود 600 میلیون مترمکعب گاز روزانه این مجتمع ایجاد نشود.
حیدری اقدام‌های ارتقای بهره‌وری واحدها را چنین توضیح داد: یکی از محورهای مهم در تعمیرات اساسی، اجرای پروژه‌های هم‌زمان برای کاهش مصرف انرژی در پالایشگاه‌هاست. این پروژه‌ها شامل بهینه‌سازی سوخت مصرفی توربین‌ها، کاهش تلفات بخار، ترمیم خطوط انتقال بخار و ارتقای راندمان نیروگاه متمرکز مجتمع با بهره‌گیری از سیکل‌های حرارتی پیشرفته است.
وی با اشاره به استفاده از سیستم‌های هوشمند در این مجتمع گفت: در سال‌های اخیر، توسعه سامانه‌های هوشمند کنترلی، بهره‌گیری از اینترنت اشیای صنعتی و نصب سیستم‌های مانیتورینگ آنلاین بر تجهیزات حیاتی نظیر توربین‌های گاز، به شکل جدی در دستور کار مجتمع قرار گرفته است. این سامانه‌ها با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی، افزون بر کنترل و بهینه‌سازی تجهیزات، قابلیت پیش‌بینی و پیشگیری از خرابی‌ها را نیز فراهم می‌آورند.
رئیس مهندسی تعمیرات و نگهداشت مجتمع گاز پارس جنوبی با تأکید بر اینکه آموزش مستمر و هدفمند تمامی کارکنان رسمی، پیمانکاری، کارشناسان و مدیران، یکی از ارکان حیاتی در موفقیت تعمیرات اساسی است، تصریح کرد: پیش از آغاز عملیات تعمیرات اساسی، افزون بر آموزش‌های نظری و فنی، کلاس‌های توجیهی حضوری و عملیاتی با بهره‌گیری از ابزار و تجهیزات مرتبط برای همه کارکنان برگزار می‌شود. این آموزش‌ها سبب آمادگی کامل نیروی انسانی و افزایش ایمنی و کیفیت اجرای عملیات در سطح پالایشگاه می‌شود.

تولید روزانه حدود 80 میلیون مترمکعب گاز
حمید خدری، مدیر پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی هم در جریان این بازدید درباره تعمیرات اساسی و پایداری تولید این پالایشگاه در فصل سرد بیان کرد: اجرای به‌موقع و هدفمند تعمیرات اساسی و PM (سرویس و نگهداری پیشگیرانه) دوره‌ای در بخش برق، ابزار دقیق و مکانیک، سبب پیشگیری از توقف‌های ناخواسته شد. هدف ما کاهش این توقف‌ها در فصل‌های سال است.
وی همچنین از اجرای طرح‌های بهینه‌سازی انرژی خبر داد و گفت: تعویض 5 هزار استیم‌تراپ برای جلوگیری از هدررفت بخار و آب کندانس‌شده در دستور کار است که صرفه‌جویی قابل‌توجهی به دنبال دارد.
مدیر پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به ظرفیت تولید این پالایشگاه ادامه داد: پالایشگاه نهم دارای سه فاز A و B و C است و روزانه حدود 80 میلیون مترمکعب گاز شیرین تولید می‌کند. پارسال حدود 29 هزار میلیون مترمکعب گاز از چاه‌ها دریافت و 26 هزار و 500 میلیون مترمکعب آن پس از تصفیه به خط ششم سراسری تزریق شد. تولید میعانات پالایشگاه نیز به 26 میلیون بشکه رسید و 50 هزار تن گوگرد تولید شد که به‌عنوان یکی از منابع درآمدی شرکت به شمار می‌رود.
خدری با اشاره به نقش کلیدی تعمیرات اساسی در حفظ قابلیت اطمینان تجهیزات پالایشگاه تصریح کرد: تعمیرات امسال از پالایشگاه نهم زودتر از موعد آغاز شد و سه فاز تعمیراتی برنامه‌ریزی‌شده بدون حادثه به پایان رسید.
وی از بومی‌سازی یکی از تجهیزات حساس و حیاتی پالایشگاه خبر داد و افزود: گیربکس‌های فیدر که به‌دلیل تحریم و نبود دانش فنی، سال‌ها از سرویس خارج بودند، با همکاری یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان در حال بازطراحی، دمونتاژ، ساخت قطعات و نهایی‌سازی هستند. این مجموعه دارای 12 گیربکس است که دو دستگاه بیش از 10 سال غیرفعال بوده‌اند و 10 دستگاه دیگر نیز به‌دلیل عبور از دوره تعمیرات، در شرایط پرریسک فعالیت می‌کردند. با ساخت ابزارهای ویژه و تهیه نقشه‌های فنی، مراحل ساخت داخلی این گیربکس‌ها به پایان رسیده و تا پایان مرداد امسال، مشکل به‌طور کامل رفع می‌‎شود.
فروش گازهای مشعل
مدیر پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی با تأکید بر اهمیت اقدام‌های زیست‌محیطی گفت: پروژه‌های مختلفی برای کاهش مشعل‌سوزی در دست اجرا داریم. ازجمله قرارداد فروش گاز مشعل به شرکت ثالثی که پس از رفع موانع قانونی و مجوزهای زیست‌محیطی، وارد فاز عملیاتی شده و تجهیزات در حال خریداری و نصب هستند. با اجرایی‌ شدن این پروژه، بخش عمده‌ای از گازهای مشعل به فروش می‌رسد و از هدررفت آنها جلوگیری می‌شود.
خدری افزود: اجرای پروژه‌های مرتبط با کاهش مشعل‌سوزی، استفاده از توان شرکت‌های داخلی و حفظ پایداری تولید، جزو مهم‌ترین اولویت‌های پالایشگاه نهم بوده و تلاش می‌کنیم با برنامه‌ریزی هوشمندانه و رویکرد توسعه‌محور، نقش خود را در مسیر تاب‌آوری انرژی کشور به بهترین شکل ایفا کنیم.
وی با بیان اینکه پروژه‌ای نیز با هدف جلوگیری از توقف دوربین‌های مانیتورینگ و حفظ پایداری تولید اجرا شده است، اظهار کرد: همچنین پروژه دیگری در واحدهای سولفور ریکاوری در دست اقدام است که با اجرای سیستم موازی، در صورت خروج یکی از واحدها، بقیه خطوط بدون اختلال به فعالیت ادامه دهند. این پروژه هم‌اکنون پیشرفت 80 درصدی دارد و تا چند ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیر پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به عملکرد مطلوب کارکنان در شرایط حساس زمستان گذشته گفت: همکاران ما با وجود محدودیت‌ها، کوچک‌ترین نوسانی را در روند تولید تحمل نکردند و با تلاش بی‌وقفه مانع ایجاد اختلال در تأمین انرژی کشور شدند. این حضور اثربخش و همدلانه، یکی از افتخارات ما در پالایشگاه نهم است.

رفع چالش فنی چندساله
علیرضا حقوقی، رئیس بهره‌برداری پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به اینکه حدود 7 درصد از گاز کشور را این پالایشگاه تأمین می‌کند، اظهار کرد: پالایشگاه نهم (فاز 12 پارس جنوبی) روزانه حدود 90 میلیون مترمکعب گاز ورودی دارد و حدود 80 میلیون مترمکعب آن به خط ششم سراسری ارسال می‌شود. 
وی هدف نهایی از تعمیرات اساسی پالایشگاه را آمادگی کامل برای تأمین پایدار گاز کشور در فصل سرد بیان کرد و افزود: تمام مشکلاتی که شناسایی شده‌ بودند، در قالب جدول برنامه‌ریزی برای رفع به واحد مورد نظر ارسال شد تا زمستانی بدون دغدغه و با تولید پایدار داشته باشیم. 
رئیس بهره‌برداری پالایشگاه نهم مجتمع پارس جنوبی درباره بهینه‌سازی انرژی در پالایشگاه گفت: یکی از دستاوردهای مهم امسال، رفع یک چالش فنی چندساله در زمینه برق اضطراری پالایشگاه است. با وجود تحریم‌ها و اتمام اعتبار مجوزهای مربوط به دو دیزل ژنراتور اضطراری، این مشکل با تلاش کارشناسان داخلی برطرف شده و اکنون در صورت قطع برق، امکان تأمین برق اضطراری و راه‌اندازی سریع واحدها فراهم است.
حقوقی درباره همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان تصریح کرد: همسو با تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و بومی‌سازی تجهیزات مورد توجه ویژه قرار گرفت. این سیاست با هدایت مدیریت مجتمع و حمایت مدیران پیشین پالایشگاه، به‌صورت هدفمند در حال اجراست و نتایج مؤثری در ارتقای تاب‌آوری تجهیزات و کاهش وابستگی به منابع خارجی به همراه داشته است. برای نمونه ساخت داخلی مبدل‌های حرارتی، شیرآلات و بسکت‌ها ازجمله دستاوردهایی است که با بهره‌گیری از ظرفیت تولیدکنندگان داخلی محقق و گامی مؤثر در مسیر خودکفایی برداشته شد.
وی تلاش کارکنان را ستود و گفت: با وجود چالش‌ها و مشکلات حقوقی، کارکنان با وجدان کاری بالا در بخش‌های بهره‌برداری، تعمیرات و مهندسی مشغول فعالیت هستند.

ثبت بیش از 3 میلیون و 400 هزار نفرساعت کار بدون حادثه
حیدر وردیانی، مسئول ایمنی پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی نیز درباره انجام این تعمیرات اساسی بیان کرد: با توجه به وسعت و اهمیت راهبردی مجتمع گاز پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه فرآورش گاز خاورمیانه، سازوکارهای سخت‌گیرانه‌ای در زمینه ایمنی، بهداشت و آمادگی جسمی و روانی نیروهای تعمیراتی اجرا می‌شود.
وی با اشاره به آغاز تعمیرات اساسی در این واحد صنعتی عنوان کرد: پیش از ورود حدود 300 نفر نیروی روزکار و 60 تا 70 نفر نیروی شب‌کار در دوره تعمیرات، تمامی نفرات موظف‌اند دوره‌های آموزشی ایمنی، آشنایی با سایت و مخاطرات آن را به‌مدت هشت ساعت پشت سر بگذارند، همچنین تمام کارکنان باید از نظر بهداشت جسمی، روحی و روانی، از تأییدیه پزشک طب کار برخوردار باشند، در غیر این صورت اجازه ورود به پالایشگاه به آنها داده نمی‌شود.
مسئول ایمنی پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی افزود: برای اطمینان از سلامت کامل افراد، آزمایش‌هایی همچون بررسی قند خون، فشار خون و چربی خون انجام می‌شود. همچنین با توجه به شرایط کاری خاص، برای افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای یا محدودیت‌های جسمی هستند، محدودیت‌هایی در نوع وظایف محول‌شده لحاظ می‌شود.
وردیانی با بیان اینکه افزون بر واحد ایمنی، واحد حراست نیز به‌صورت همزمان، مواردی مانند عدم سوءپیشینه، اعتیاد و سایر الزامات امنیتی را در قالب یک کارگروه تخصصی بررسی می‌کند، گفت: این روند از حدود 20 تا 30 روز پیش از آغاز رسمی تعمیرات کلید می‌خورد و تمامی واحدهای عملیاتی درگیر فرآیند آماده‌سازی می‌شوند.
وی با ابراز خرسندی از سطح بالای همکاری و روحیه جهادی کارکنان اظهار کرد: بیش از 3 میلیون و 400 هزار نفرساعت کار بدون حادثه ثبت کرده‌ایم. این دستاورد در شرایط دشوار کاری، نشان از غیرت و تعصب خاص کارکنان دارد. بارها پیش آمده که همکاران ما سه شبانه‌روز پیاپی در پالایشگاه مانده‌اند تا کار به سرانجام برسد، در حالی که منازل آنها تنها 30 تا 40 کیلومتر با سایت فاصله دارد.
مژگان فرجی